H εκπαιδευτικός Μάχη Γιαννακουδάκη μιλά για το βιβλιο της «Η δύναμη της Θέλησης» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Πηγή” και παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη.
………………………………………………….
Πρόκειται για έναν… οδηγό ζωής ή για ένα χρονικό μιας μεγάλης μάχης που τελικά κερδήθηκε. Όπως χαρακτηριστικά τονίζει η συγγραφέας «πως γίνεται ένα ξεγραμμένο παιδί από την πρώτη του κιόλας ανάσα ένα ξεγραμμένο παιδί, από την πρώτη του κιόλας ανάσα, ένα παιδί που οι θεωρίες έλεγαν πως δεν θα μπορέσει να μιλήσει, να περπατήσει, να καταλάβει και να σταθεί στο Δημοτικό, σήμερα να είναι φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο;
Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα ημερολόγιο δεκαοκτώ χρόνων, που περιγράφει όλα τα μικρά και σταθερά βήματα που χρειάστηκαν, προκειμένου να κατακτηθεί η κορυφή της επιτυχίας. Ένα ημερολόγιο που περιγράφει τους αγγέλους που στάθηκαν δίπλα στη Βαλεντίνα και τη μητέρα της, με αμέριστη αφοσίωση και αγάπη. Με αφορμή την παρουσίαση η Μάχη Γιαννακουδάκη μιλά
1) Η Βαλεντίνα και η μητέρα της ήταν τυχερές Είναι όλες οι περιπτώσεις όμως το ίδιο;
Δεν συμφωνώ απόλυτα με τη λέξη τυχερές [«συν Αθηνά και χείρα κίνει»] ωστόσο εξαρτάται το πώς εννοείτε τη λέξη ‘τυχερές’. Τυχερή θα λέγαμε ότι ήταν η Βαλεντίνα που γεννήθηκε σε μια οικογένεια όπου αφενός υπήρχε αμέριστη φροντίδα αγάπη και αφοσίωση όσον αφορά τα παιδιά και αφετέρου υπήρχε μία μητέρα που ‘ως πρότυπο’ στα μάτια της Βαλεντίνας, δεν το έβαλε κάτω, αγωνίστηκε, προσπάθησε, σπούδασε σε αντικείμενα εκτός του τομέα της έτσι ώστε να βρίσκει τους “δρόμους” που πιθανώς θα οδηγούσαν στην λύση του προβλήματος. Από την άλλη βέβαια, τυχερή ήταν και η μητέρα που είχε ένα παιδί που ίσως είχε τα ‘στοιχεία’ που χρειαζόταν προκειμένου να υπάρχει αυτή η ανέλπιστη εξέλιξη. Μπορεί να μην είναι όλες οι περιπτώσεις το ίδιο όμως το σίγουρο είναι πως εάν δεν ψάξει κανείς τους δρόμους που μπορεί να οδηγήσουν έστω και σε μια μικρή βελτίωση τότε έχει ‘χάσει’ το παιχνίδι και θα υπάρχει στασιμότητα. Όμως για σκεφτείτε… Εάν εγώ πάρω ένα παιδί που από τη γέννησή του κριθεί ευφυές και το κλείσω σε ένα δωμάτιο 20 χρόνια θα μάθει ποτέ να μιλάει; Σαφώς και όχι άρα οποιαδήποτε εκπαίδευση μόνο βελτίωση μπορεί να φέρει σε οποιαδήποτε περίπτωση και αυτό ακριβώς διδάσκει θα λέγαμε αυτή η ιστορία.
2) Ποια είναι η θέση της ειδικής αγωγής στη δημόσια εκπαίδευση σήμερα;
Σαφώς και έχουν γίνει πολλά και μεγάλα βήματα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια όμως θα μπορούσαν να είναι ακόμη καλύτερα τα πράγματα εάν όλοι οι δάσκαλοι ή καθηγητές εκπαιδεύονταν με επιπλέον σεμινάρια. Δάσκαλοι όπως εγώ που σπουδάσαμε πριν από 20-30 χρόνια εκπαιδευτήκαμε στο να διδάσκουμε σε τάξεις ομοιογενείς. Σήμερα εκτός από το ότι έχουμε πολυπολιτισμικές τάξεις έχουμε και αρκετά παιδιά μη τυπικής ανάπτυξης μέσα στην ίδια τάξη και καλούμαστε με τις γνώσεις του τότε να διδάξουμε κάτι που έχει αλλάξει δομή. Εγώ παρότι μητέρα 3 παιδιών με προσωπικό κόστος και χρόνο παρακολούθησα Πανεπιστημιακού επιπέδου μαθήματα ειδικής αγωγής , παιδοψυχολογίας, διαχείρισης συγκρούσεων, συμβουλευτικής ζωής και αυτή τη στιγμή ήδη σπουδάζω και ψυχολογία. Πόσοι όμως έχουν τα χρήματα, το χρόνο ακόμη και τη διάθεση να το κάνουν; Είναι λοιπόν αυτοί που λόγω δικών τους ελλείψεων , μην γνωρίζοντας πώς να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις σαν την Βαλεντίνα προτιμούσαν είτε να μην ασχοληθούν είτε να αποφύγουν το πρόβλημα. Και κλέβοντας μια φράση από το βιβλίο θεωρούσαν πως το να δώσεις 10 λεπτά παραπάνω χρόνο σε ένα παιδί που προσπαθεί τόσο πολύ αδικεί τα υπόλοιπα.
3) Υπάρχουν υποστηρικτικές δομές για όσους έχουν ειδικές ανάγκες;
Τώρα πια νομίζω πως ναι γιατί τοποθετούνται στα σχολεία μας μόνιμα και ειδικοί παιδαγωγοί που εκτός από τα παιδιά συμβουλεύουν συχνά και τους δασκάλους των τμημάτων και ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί.
4) Έχετε στο μυαλό σας κάποια παραδείγματα ανθρώπων που θα μπορούσαν να έχουν διεκδικήσει κάτι καλύτερο για τους ίδιους , για τα παιδιά τους αλλά…κουράστηκαν και εγκατέλειψαν;
Αρκετές μιας και ανά έτος λόγω της ειδικότητάς μου έχω σχεδόν 400 διαφορετικούς μαθητές το χρόνο. Μόνο που πραγματικά θλίβομαι όταν βλέπω γονείς ακόμη και να γράφουν οι ίδιοι τα τετράδια των παιδιών τους στην προσπάθεια τους να κρύψουν το πρόβλημα του παιδιού τους. Όπως επίσης θλίβομαι όταν βλέπω παιδιά που έχουν τα στοιχεία να εξελιχθούν και οι γονείς τους απλά δεν ασχολούνται μαζί τους. Βέβαια θα δανειστώ τα λόγια του Watson που έλεγε ‘φέρτε μου ένα οποιαδήποτε μωρό και αφήστε με να έχω τον απόλυτο έλεγχο στην ανάπτυξή του και πείτε μου τι θέλετε να γίνει. Γιατρός, δικηγόρος, κλέφτης, τεμπέλης….
5) Τι είναι αυτό που κάνει ορισμένους ανθρώπους “να μη λυγίζουν”; Σας ρωτάω ως ψυχολόγο.
Είναι η δύναμη της θέλησης. Η δύναμη του να θέλουν οι άνθρωποι να προσπαθούν και να ελπίζουν πως μπορεί να ανήκουν στις εξαιρέσεις των κανόνων καθώς όλοι οι κανόνες βασίζονται στο 99% των περιπτώσεων . Πώς λοιπόν να μάθω αν υπάρχει περίπτωση να ανήκω σε αυτό το 1%, εάν δεν προσπαθήσω. Πολλοί άνθρωποι λένε ‘ γιατί σε εμένα’ . Όπως αναφέρεται και στο βιβλίο όμως αυτό το ‘γιατί σε εμένα’ θα πρέπει να το αλλάξουμε στο αφού Εκείνος διάλεξε εμένα άρα εγώ μπορώ να βρω τη λύση. Σαν τον πιλότο που ενώ υπάρχουν τα φώτα προσγείωσης , δεν του προσγειώνουν άλλοι το αεροπλάνο. Τον καθοδηγούν για να το προσγειώσει εκείνος. Και τον εμπιστεύονται για να το κάνει . Ή όπως ο δάσκαλος που μας έδειχνε χίλιους δυο τρόπους για να λύνουμε παρόμοια προβλήματα αλλά ποτέ δε θα μας έδινε τη λύση στο πρόβλημα που μας έβαζε. Εξάλλου όσο προσπαθούμε βρισκόμαστε μέσα σε ένα ‘παιχνίδι’ που μπορεί να κερδίσουμε ή να χάσουμε. Εάν τα παρατήσουμε είμαστε σίγουρα χαμένοι. Για να ‘ξυπνήσει’ αυτή η δύναμη που όλοι οι άνθρωποι έχουμε μέσα μας πρέπει να το θέλουμε πρώτα εμείς. Να το φωνάξουμε τόσο δυνατά όπως λέει και το βιβλίο που να ταρακουνηθεί όλο το σώμα μας.
6) Τι σας παρακίνησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Η αγάπη μου για τα παιδιά. Γιατί όλα τα παιδιά είναι καλά αρκεί να τους πείσουμε εμείς οι μεγάλοι ότι είναι. Και όλα τα παιδιά μπορούν να βελτιωθούν ανεξάρτητα από το ποσοστό βελτίωσής τους. Βέβαια τα παιδιά έχουν ως καθοδηγητές τους γονείς. Και έχοντας παρατηρήσει από κοντά την πορεία μιας μητέρας και μιας κόρης που βρήκαν δρόμους λύσης με εκπληκτικά αποτελέσματα θεώρησα καθήκον μου να το μεταδώσω προκειμένου να βοηθηθούν όλοι οι γονείς. Όχι απαραίτητα στο να ακολουθήσουν τους ίδιους δρόμους αλλά να σκεφτούν πως ‘αφού κάποιος άλλος τα κατάφερε γιατί να μην προσπαθήσω κι εγώ’. Να μεταδώσω αυτή τη ‘δύναμη της θέλησης’ που θα πρέπει έχουμε συνοδοιπόρο σε κάθε μας προσπάθεια. Γιατί αυτό το βιβλίο δεν γράφτηκε για αναδείξει το πρόβλημα που αντιμετώπισε μια οικογένεια. Γράφτηκε για να δείξει πως αφού υπάρχει πρόβλημα άρα θα υπάρχει και κάποια λύση. Αρκεί να θέλουμε να προσπαθήσουμε. Να θέλουμε να τη βρούμε έχοντας συνοδοιπόρο όπως προείπα τη δύναμη της θέλησης.
7) Απευθύνεστε μόνο σε …ειδικές περιπτώσεις ή πιστεύετε πως είναι ένα βιβλίο για όλους;
Το βιβλίο απευθύνεται σε όλους τους γονείς είτε έχουν παιδιά τυπικής ανάπτυξης είτε μη τυπικής ανάπτυξης. Εξάλλου όλοι γεννιόμαστε με έναν Α δείκτη νοημοσύνης. Εάν δεν δώσουμε ερεθίσματα προκειμένου αυτός ο δείκτης να βελτιωθεί θα παραμείνει εκεί. Και όπως αναφέρεται και η Βαλεντίνα με την αδιάκοπη μόρφωση κατάφερε να περάσει πολλούς από τους λεγόμενους τεμπέληδες συμμαθητές της. Σε αυτό το βιβλίο διδάσκεται θα λέγαμε η δύναμη να θες να βελτιώνεσαι, να μην εγκαταλείπεις οποιοδήποτε αγώνα μικρό ή μεγάλο,να είσαι προσηλωμένος πάντα στο στόχο σου ανεξάρτητα από τις ‘σειρήνες’ ή τους πιστούς φίλους που θα βρεθούν στο δρόμο σου. Να αντλείς με όποιο τρόπο μπορείς τη δύναμη της θέλησης. Παράλληλα βέβαια περνούν και μηνύματα για τη φιλία, την ευγένεια που μπορεί να νικήσει και τον χειρότερο εχθρό σου, την υπομονή και την επιμονή που πρέπει να έχουμε σε κάθε στόχο. Σε αυτό το σημείο θα δανειστώ τη φράση μιας αναγνώστριας που μου είπε πως το βιβλίο αυτό μπορεί να σου αλλάξει όλη τη φιλοσοφία του πως να αντιμετωπίζεις την οποιαδήποτε δυσκολία.
8) Ποιες δυνατότητες συμβουλευτικής δίνονται στις οικογένειες -όχι μόνο αυτές που έχουν ειδικά παιδιά- σήμερα;
Τα τελευταία χρόνια είναι αλήθεια ότι υπάρχουν οι σχολές γονέων όμως θέλει ακόμη πολύ δουλειά . Ξέρετε οι γονείς είναι τα πρότυπα που θα ακολουθήσουν τα παιδιά. Και γονείς είναι κάτι που δεν σπουδάζεται. Εάν το παιδί βλέπει ένα γονιό με αυτοπεποίθηση που πιστεύει πως μπορεί να καταφέρει το ακατόρθωτο προσπαθώντας συνέχεια τότε θα τον μιμηθεί και η προσπάθεια για βελτίωση θα γίνει τρόπος ζωής. Μίμηση και μάθηση σύμφωνα με τον Bandura. Μακάρι μαζί με τα μαθήματα ανώδυνου τοκετού που κάνουν συνήθως οι υποψήφιες μαμάδες να παρακολουθούσαν και μαθήματα ‘σχολής γονέων’. Και αυτό το εύχομαι ως μητέρα 3 παιδιών που έχοντας το “γνώθι σαυτόν” θεωρώ πως στο τρίτο μου παιδί έχω κάνει πολύ λιγότερα λάθη σε σχέση με το πρώτο.
