Διότι, καλή είναι η επικαιροποίηση των νέων εννοιών λόγω της εξέλιξης της ζωής αλλά κάποιες λέξεις δε παίρνουν απλώς νέες επεκτάσεις, παίρνουν νέες διαστάσεις…
Γράφει η Αλεξάνδρα Γρηγορίου
Βλέπεις και παθαίνεις να μάθεις μια γλώσσα και μάλιστα όταν είναι τόσο δύσκολη όσο η ελληνική, συνηθίζεις στην ιδέα ότι η γλώσσα είναι ‘ζωντανή κι εξελίσσεται, το παλεύεις να εναρμονίζεσαι με τις νέες τάσεις της όπως προβλέπει η κάθε γενιά που την προσαρμόζει με τον τρόπο της, βάζεις στο χρονοντούλαπο απίστευτους κανόνες γραμματικής που ακόμη πονάει το αυτί σου απ’ το τράβηγμα για να τους μάθεις (άτιμα δασυνόμενα…) και τελικά, τη σημαντικότερη στιγμή, εκείνη που σε αποφορτίζει, σε αποαγχώνει και σε ηρεμεί, την ώρα που θες να βρίσεις, δε βρίσκεις λέξη να εκφράζει αυτό που νιώθεις!
Αδικία! Μεγάλη! Και το χειρότερο, αρχίζεις ν΄ αναρωτιέσαι αν τελικά είσαι όσο μορφωμένος νόμιζες κι απεδείχθη εν πολλοίς απ’ τη μέχρι τώρα πορεία σου. Πριν καταρρεύσεις εντελώς κι αγκαλιάσεις την κατάθλιψη που σε φλερτάρει επίμονα, μια φλασιά (υπέροχη, σύγχρονη, εντελώς συγκεκριμένης αξίας, ελληνική λέξη…) σε επαναφέρει στην πραγματικότητα: μήπως απλώς έχουν επεκταθεί τόσο οι ανάγκες έκφρασης διά των λέξεων που απλώς δε φτάνουν οι παλιές, παραδοσιακές ερμηνείες;
Κι αρχίζει ο έλεγχος, η έρευνα, η παρατήρηση… Καθημερινή παράλληλη ενασχόληση με κρυφό πόθο να ισχύει η φλασιά κι όχι αυτό που φοβάσαι περισσότερο (ότι έχασες τόσα χρόνια σε μελέτη της γλώσσας που απλώς σε ‘πούλησε’…).
Τραγικές διαπιστώσεις! Διαφοροποιήσεις στη γραφή, πολλές! Δραματική μείωση των λέξεων που συνολικά χρησιμοποιούν οι σύγχρονοί σου Έλληνες. Παραβίαση από λέξεις άλλων γλωσσών που με το ‘έτσι θέλω’ παίρνουν τη θέση ωραιότατων ελληνικών λέξεων. Κακόηχοι πληθυντικοί, ανύπαρκτων τύπων και λέξεων. Επιβολή απαγορευμένων, μέχρι πρότινος, τύπων κι εγκλίσεων ουσιαστικών κι επιθέτων. Απίστευτα πολυσύνθετα ρήματα που εκφράζουν παράλογες ψυχοπνευματικές διαθέσεις. Και φυσικά, περιορισμός σε επικίνδυνο βαθμό, των λέξεων που ευγενικά εξέφραζαν την αντίρρηση τη δυσφορία ή τον αποκλεισμό, αποφεύγοντας τον ευθέως βρίσιμο και την εξάλειψη της ευγένειας ( όπου απέμεινε τέλος πάντων).
Το χειρότερο όλων όμως, κάποιες λέξεις που θεωρούσαμε βαριές κι ανεπίτρεπτες για να εκφράσουν πρόσωπα και καταστάσεις, αποδεικνύονται τραγικά ελάχιστες πλέον αφού τα όρια έχουν προ πολλού ξεπεραστεί! Κάποτε αν έλεγες κάποιον εκείνη την υπέροχη, παγκοσμίου φήμης ελληνική λέξη με τα τρία ‘α΄, μέχρι μήνυση αντιμετώπιζες με κάποιους μήνες φυλάκιση ως τιμωρία!
Στις μέρες μας, εκείνοι που μπορούν άνετα να χαρακτηριστούν με την παραπάνω λέξη, έχουν καταλάβει την συντριπτική πλειοψηφία όσων ερχόμαστε σε καθημερινή επαφή κι έχει πλέον τόσο πολύ απαξιωθεί η αρχική έννοια της λέξης που είναι επιτακτική η ανάγκη εξεύρεσης του υπερθετικού της για να χαρακτηριστούν εκείνοι που έχουν ξεπεράσει τα όρια της παραδοσιακής έννοιας.
Και δεν είναι φυσικά η μόνη λέξη που της συμβαίνει αυτό το τραγικό! Σε μια προσπάθεια εκτόνωσης με καλές, κλασικές, ευπρεπείς’ τέλος πάντων ύβρεις, διαπιστώνεται εύκολα η πενία πλέον των λέξεων – εργαλείων.
Διότι, μέχρι πριν λίγα χρόνια, έλεγες πχ ‘αλήτες’ κι εννοούσες συγκεκριμένα πράγματα για κάποιους που απαραιτήτως έπρεπε να προσδιορίσεις ως ομάδα πληθυσμού. Όταν εκνευριζόσουν ακόμη περισσότερο, έφτανες να πεις και ‘αλητάμπουρες’ για τους κορυφαίους της ομάδας. Κι όταν ήθελες να εκφράσεις μια υφέρπουσα συμπάθεια σε κάποιους απ’ αυτούς, έλεγες ‘αλητάκια’. Είχε διαβάθμιση και λογική που σε κάλυπτε.
Και τι εννοούσες πχ μ’ αυτή τη συγκεκριμένη λέξη; Εννοούσες ότι έτσι χαρακτηρίζονται εκείνοι που έκαναν ό,τι οι αλήτες του δρόμου που δεν έδιναν λογαριασμό σε κανέναν, που όλη μέρα σέρνοντας από δω κι από κει χωρίς εργασία και ζούσαν χωρίς κανόνες και όρια.
Άντε τώρα, να βρεις τέτοιους που να τους χαρακτηρίσεις έτσι! Με μια βόλτα στα στέκια όσων θα μπορούσαν να κερδίσουν τον ‘τίτλο’ αυτό που συναντάς, είναι τόσο περισσότερο και χειρότερο που η λέξη ‘αλήτης΄ μοιάζει τριαντάφυλλο μπροστά στον κάκτο!
Αλλά κι η επέκταση της λέξης σε άλλες ομάδες, που μπορεί να λειτουργήσει ως παρομοίωση πχ, φαντάζει ακόμη πιο αδύναμη! Διότι, αδικείς τη λέξη ‘αλήτες’ όταν πχ προσπαθείς να χαρακτηρίσεις παχύδερμα χωρίς τσίπα κι ανθρωπιά που ενώ πρέπει να σκάψουν λαγούμια να κρυφτούν, όχι μόνο δε ζητάνε συγγνώμη αλλά προκαλούν κιόλας! Ή κάποιους παλαιότερους που απλώς ‘έκαναν την πάπια’, προστατεύοντας συμφέροντα δικά τους, συγγενών, φίλων, ψηφοφόρων, καταστρέφοντας ολοκληρωτικά το μέλλον αυτής τη χώρας.
Στην πολιτική της χώρας μας λοιπόν, η λέξη ‘αλήτες’ εμφανίζεται αδύναμη, ελάχιστη, ταπεινή, παλιοκαιρίσια! Μόνη εφαρμογή της, στην ουρά της τράπεζας για τη σύνταξη που αν καθίσεις δίπλα σ’ έναν υπέργηρο συνταξιούχο και πεις μόνο ένα: ‘οι αλήτες’, θα μιλάει για τις επόμενες δυο ώρες της αναμονής, για τους πολιτικούς της χώρας μετά τον Τρικούπη!
Εξελίσσεται η γλώσσα, εξελίσσεται κι η αλητεία σ αυτή τη χώρα, όπως κι όλα α εις –ια, δημιουργώντας ανάγκη για νέες λέξεις, πιο γεμάτες και δυνατές για να χαρακτηρίσουν την κατρακύλα μας και να μπορέσουν να καλύψουν τις στιγμές θυμού μας πλέον!
Είχα αποφασίσει να σκίσω κάποιες σελίδες του ελληνικού λεξικού μου αλλά κατόπιν ωρίμου σκέψεως, πάω να το σκίσω σε μικρά μικρά κομματάκια ολόκληρο γιατί θεωρώ ότι έχουμε μπλέξει τόσο άσχημα που θα χρειαστούν επικαιροποίηση όλες οι λέξεις μεταξύ των οποίων και δημοκρατία, ψηφοφόρος, ηρεμία, εξυπνάδα, πονηριά, δούλεμα, επιτυχημένος, δολοφόνος, ντροπή, πολιτική…λόγω της νέας μορφής που λαμβάνουν, με την παροιμιώδη αδιαφορία μας!
