Ορφέας Καλλιντζής: Ο καραγκιόζης παραμένει, πάντα δημοφιλής και σκορπάει γέλιο

Ο Ορφέας Καλλιντζής είναι ένας νέος άνθρωπος με καλλιτεχνικές αναζητήσεις και πλούσια δραστηριότητα, ιδιαίτερα στο θέατρο σκιών. Αυτό το καλοκαίρι κατάφερε αυτό που ονειρευόταν από μικρός: να παρουσιάζει, ως επαγγελματίας καραγκιοζοπαίχτης πλέον, παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα!

Τον ρωτήσαμε πως ξεκίνησε και ποια ήταν τα πρώτα εναύσματα για την πορεία του.

Πρωτοξεκίνησα ν’ ασχολούμαι με το θέατρο σκιών σε ηλικία εννιά ετών, μετά από κάποιες παραστάσεις στις οποίες με πήγε ο πατέρας μου. Αυτές οι σκιές με μάγεψαν από την πρώτη στιγμή! Σύντομα ξεκίνησα να ζωγραφίζω τις δικές μου φιγούρες και να κάνω κάποιες ερασιτεχνικές παραστάσεις. Και φέτος το καλοκαίρι, κατάφερα αυτό που ονειρευόμουν από μικρός: να παρουσιάζω, ως επαγγελματίας καραγκιοζοπαίχτης πλέον, παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα!

– Ποια είναι η ιστορική εξέλιξη του θεάτρου σκιών;

– Η τέχνη του θεάτρου σκιών πηγάζει από την Άπω Ανατολή, με παρουσία στην Κίνα, στην Ινδοκίνα, στην Ινδονησία. Από εκεί έρχεται στην Περσία, στην Αίγυπτο, στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, και από εκεί στην Ελλάδα. Το ελληνικό θέατρο σκιών είναι σαφέστατα εμπνευσμένο από το τουρκικό – για παράδειγμα οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές, ο Καραγκιόζης και ο Χατζηαβάτης, προέρχονται από αυτό. Ο Καραγκιόζης όμως σύντομα προσαρμόστηκε στην ελληνική πραγματικότητα, προστέθηκαν καινούργιοι χαρακτήρες, δημιουργήθηκαν καινούργια έργα, ανανεώθηκε η θεματολογία του… Έτσι, μετά το 1890 περίπου, το ελληνικό θέατρο σκιών πλέον δεν έχει παρά ελάχιστη σχέση με το τουρκικό.

Τον Καραγκιόζη σύντομα τον αγκαλιάζουν οι θεατές, φτάνοντας στην περίοδο της ακμής του. Στα χρόνια του μεσοπολέμου, ο Καραγκιόζης παίζεται σε μόνιμα καραγκιοζοθέατρα, συνοδεία ζωντανής μουσικής, σε κοινό κυρίως ενήλικο, περισσότερο της λαϊκής παρά της αστικής τάξης. Οι καραγκιοζοπαίχτες συνεχώς δημιουργούν νέα έργα (συχνά προσαρμόζοντας κλασικές ιστορίες): ο Καραγκιόζης στη Σελήνη, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Φραγκεστάιν, ο στρατηγός Βελισάριος, ακόμα και οι Άθλιοι του Β. Ουγκώ θα φιλοξενηθούν στο μπερντέ του Καραγκιόζη.

– Πως είναι το θέατρο σκιών σήμερα;

– Τις τελευταίες δεκαετίες το κοινό του Καραγκιόζη έχει αλλάξει. Ο Καραγκιόζης, πλέον, είναι ένα αμιγώς παιδικό θέαμα. Παραμένει, πάντα, εξίσου δημοφιλής, τόσο στους μικρούς, όσο και στους μεγάλους. Σε κάθε παράσταση, τα χαμόγελα και οι χαρούμενες φωνές των παιδιών με γεμίζουν χαρά και με ωθούν να συνεχίσω. Ταυτόχρονα, νιώθω και τη μεγάλη ευθύνη, να διατηρήσω μια παραδοσιακή τέχνη προσθέτοντας και τη δική μου σφραγίδα.

– Ο Καραγκιόζης παραμένει επίκαιρος ή είναι ξεπερασμένος;

– Μπορεί να υπάρχουν ακόμα πασάδες, βεζυροπούλες, φέσια, φερεντζέδες, οι φουστανέλες του Μπαρμπαγιώργου, αλλά οι ιστορίες του θεάτρου σκιών παραμένουν διαχρονικές. Οι θεματολογίες τους: η άδικη και αλαζονική εξουσία, ένα ερωτευμένο ζευγάρι, ο αγώνας για την ελευθερία, η δίψα για περιπέτεια, ένας απλός άνθρωπος που άθελά του μπλέκει σε περιπέτειες.

Και ο ίδιος ο Καραγκιόζης είναι ένας διαχρονικός ήρωας. Είναι ο «άνθρωπος της διπλανής πόρτας», είναι αντιήρωας, έχει πολλά ελαττώματα αλλά έχει και προτερήματα που τα αντισταθμίζουν. Είναι μόνιμα άνεργος αλλά δε λέει όχι σε καμία δουλειά, δεν είναι μορφωμένος αλλά είναι εύστροφος, σκέφτεται μόνιμα το φαγητό αλλά δεν διστάζει να βοηθήσει όποιον χρειάζεται βοήθεια, είναι αφελής αλλά και παμπόνηρος, είναι σκανταλιάρης αλλά και σοβαρός όταν χρειαστεί, ενώ μόνιμα μπλέκει σε περιπέτειες αλλά και ξεμπλέκει απ’ αυτές. Νομίζω πως όλοι μας αναγνωρίζουμε στο χαρακτήρα μας κάτι από τον Καραγκιόζη, και γι’ αυτό παραμένει τόσο αγαπητός. Έτσι, είμαι βέβαιος ότι το θέατρο σκιών έχει όχι μόνο παρελθόν, αλλά και μέλλον!