Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ κάλεσε την Τουρκία να απέχει από μονομερείς ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο, παρουσιάζοντας έναν κατάλογο με πιθανές κυρώσεις ενόψει περαιτέρω διαμόρφωσής του στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. που θα πραγματοποιηθεί στις 24-25 Σεπτεμβρίου.
Πολιτικοί παρατηρητές σημειώνουν ότι ο χαρακτήρας των εξεταζόμενων μέτρων κατά της Τουρκίας, που αναφέρθηκαν προφορικά, δείχνει μια απροθυμία των Ευρωπαίων για αυστηρές κυρώσεις, όσο και αν η ελληνική πλευρά θέλει να φαίνεται ικανοποιημένη.
Είναι χαρακτηριστικές οι διατυπώσεις του κ. Μπορέλ, όπως αυτή για το μέτρο υπ΄αριθμ. 6 που αναφέρει επί λέξει: “Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της Τουρκίας μέχρι τον Σεπτέμβριο, δυνατότητα εξέτασης απαγόρευσης ταξιδιών σε συγκεκριμένα πρόσωπα.”
Δηλαδή θα εξεταστεί η δυνατότητα …εξέτασης της απαγόρευσης ταξιδιών. Αν μη τι άλλο κάτι τέτοια μέτρα μάλλον θυμηδία προκαλούν, αν όχι μειδιάματα ικανοποίησης στο περιβάλλον του Ερντογάν.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ κάλεσε βέβαια εκ νέου την Τουρκία να απέχει από μονομερείς ενέργειες και είπε πως σε περίπτωση που δεν υπάρξει πρόοδος στο ζήτημα αυτό, τότε οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα, εννοώντας τον κατάλογο κυρώσεων που έχει συζητηθεί σήμερα.
Ευχαρίστησε επίσης τη Γερμανία για τις προσπάθειες που κατέβαλε για να βρεθούν λύσεις ανάμεσα σε Ελλάδα-Κύπρο και Τουρκία, τονίζοντας πως θα πρέπει να βρεθεί ένα μονοπάτι για να γίνουν υγιέστερες οι σχέσεις ανάμεσα σε ΕΕ και Τουρκία.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ ανακοίνωσε τη συναίνεση των «27» για την επιτάχυνση της προσθήκης ονομάτων στη σχετική λίστα, όπως ζήτησε η Κύπρος αλλά και τη συναίνεση των ευρωπαίων ΥΠΕΞ να προετοιμαστεί τεχνικά μια πρόσθετη λίστα περιοριστικών μέτρων κατά τη Τουρκίας. Αυτή σε περίπτωση που δεν καταγραφεί πρόοδος και αποκλιμάκωση, θα τεθεί στη Σύνοδο Κορυφής των 27 στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου προς υιοθέτηση.
Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας τόνισε ότι Συμβούλιο εκφράζει πλήρη αλληλεγγύη προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Ξεκαθάρισε επίσης ότι το Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της ΕΕ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο κ. Μπορέλ υπογράμμισε ότι το Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να αποφύγει κάθε μονομερή ενέργεια. «Θέλουμε να δοθεί μια σοβαρή ευκαιρία στο διάλογο», τόνισε ο κ, Μπορέλ και διευκρίνισε ότι αυτό θα γίνει ταυτόχρονα με την υπεράσπιση των συμφερόντων της ΕΕ στην περιοχή.
Κληθείς, πάντως να διευκρινίσει το είδος των κυρώσεων που παρουσίασε ο Ύπατος Εκπρόσωπος, διευκρίνισε ότι πρόκειται για περιοριστικά μέτρα που αρχικά στοχεύουν πρόσωπα. Στη συνέχεια, όπως είπε, θα στοχεύουν πλοία, υποδομές, περιουσιακά στοιχεία, περιορισμό χρήσης λιμανιών και άλλα.
Σε δεύτερη φάση θα μπορούσαν να υπάρξουν μέτρα και επί άλλων τομέων της τουρκικής οικονομίας που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή. Ξεκαθάρισε όμως ότι η ελπίδα όλων είναι να μη χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν.
Η λίστα των μέτρων και των “κυρώσεων”
Ο κατάλογος του Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος παρουσιάστηκε προφορικά ενόψει περαιτέρω διαμόρφωσής του, παραπέμπεται πλέον στη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στις 24-25 Σεπτεμβρίου. Οι ηγέτες των κρατών-μελών θα αποφασίσουν ποιες επιλογές θα υιοθετήσουν.
Ο κατάλογος των κυρώσεων περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
1. Περιοριστικά μέτρα σε περίπτωση συνέχισης παράνομων γεωτρήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
2. Καταχώριση των πλοίων που εμπλέκονται σε παράνομες ερευνητικές δραστηριότητες της Τουρκίας.
3. Τομεακές κυρώσεις (πωλήσεις, προμήθειες, εξαγωγή υλικού σχετικά με έρευνες στον ενεργειακό τομέα, μεταφορά τεχνολογίας και προϊόντων)
4. Απαγόρευση δανεισμού σε τράπεζες και βιομηχανίες της Τουρκίας από κρατικές τράπεζες της ΕΕ
5. Ενδεχόμενο μείωσης ευρωπαϊκών κονδυλίων στην Τουρκία.
6. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της Τουρκίας μέχρι τον Σεπτέμβριο, δυνατότητα εξέτασης απαγόρευσης ταξιδιών σε συγκεκριμένα πρόσωπα (travel ban)
7. Να ενισχυθούν περαιτέρω οι καταχωρήσεις για ενέργειες Τουρκίας σε θαλάσσιες ζώνες ΚΔ και Ελλάδας σε υφιστάμενο καθεστώς κυρώσεων κατά Τουρκίας.
Τι συζήτησαν στο άτυπο Συμβούλιο
Σύμφωνα με πληροφορίες κατά τη διάρκεια της συζήτησης των Ευρωπαίων υπουργών αποτυπώθηκε:
1. Η επιβεβαίωση αλληλεγγύης προς Ελλάδα και Κύπρο και άμεση έκκληση προς Τουρκία να τερματίσει τις παράνομες ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο, σημειώνοντας ότι η αποχή Τουρκίας από μονομερείς ενέργειες είναι βασικό στοιχείο για την πρόοδο του διαλόγου.
2. Η επίσπευση της εξέτασης από αρμόδιες ομάδας Συμβουλίου προτάσεων ΚΔ 18/7/20 για επιπλέον καταχωρήσεις σε υφιστάμενο καθεστώς κυρώσεων κατά Τουρκίας, με στόχο την άμεση ολοκλήρωση τους.
3. Η έκκληση προς Τουρκία να ανταποκριθεί σε πρόσκληση ΚΔ για οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης και της υποβολής σε Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
4. Η διασύνδεση των κυρώσεων για κατά της Λευκορωσίας με το ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, είπε ότι «είμαστε σαφείς ως προς την αλληλεγγύη μας στην Ελλάδα και την Κύπρο». Είπε ακόμα ότι μόνο με διάλογο θα αποφευχθεί η κρίση και κάλεσε την Τουρκία να αποφύγει τις προκλήσεις στις οποίες επιδίδεται.
Ν. Δένδιας: Κερδίσαμε την συμπαράσταση των εταίρων
Την ομόθυμη συμπαράσταση όλων των εταίρων της κέρδισε η Ελλάδα κατά το Άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για το «απολύτως υποστηρικτικό» κλίμα, το οποίο, όπως είπε, απεικονίστηκε και στα Συμπεράσματα του Ύπατου Εκπροσώπου Ζοζέπ Μπορέλ.
Ο κ. Μπορέλ, προσέθεσε ο υπουργός Εξωτερικών, παρουσίασε επιλογές μελλοντικών κυρώσεων στην Τουρκία, οι οποίες θα παρουσιαστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στις 24 Σεπτεμβρίου, εάν μέχρι τότε δεν έχει υπάρξει αποκλιμάκωση από την τουρκική πλευρά και διάλογος. «Άρα λοιπόν, νομίζω πως η ελληνική πλευρά πήρε αυτό που θα μπορούσε να πάρει.
Μια κατανόηση κυρώσεων, εάν η Τουρκία δεν αποκλιμακώσει και δεν επιστρέψει στο τραπέζι του διαλόγου», εξήγησε ο κ. Δένδιας και εξέφρασε την ελπίδα ότι η Τουρκία «θα επανέλθει στη λογική, θα σταματήσει τις προκλήσεις και τις αυθαίρετες ενέργειες, θα σταματήσει τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και θα επιτρέψει στην Ελλάδα να επανέλθει σε ένα πλαίσιο συζήτησης για τη μία διαφορά, δηλαδή την ΑΟΖ και τις υπερκείμενες θαλάσσιες ζώνες, με πλαίσιο αναφοράς το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας».
Ερωτηθείς σχετικά με την “κόκκινη γραμμή” της ελληνικής κυβέρνησης, ο Νίκος Δένδιας δήλωσε ότι είναι «το Σύνταγμα της χώρας, η προστασία της κυριαρχίας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων».
