Προειδοποιήσεις για το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας είχανκάνει οι επιθεωρητές της ΡΑΣ (Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων), με αφορμή το σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης, πριν από έξι χρόνια, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και με υπουργό Μεταφορών τον Χρήστο Σπίρτζη.
Στην ειδική Έκθεση της ΡΑΣ, με τίτλο «Σύστημα Καταγραφής και Παρακολούθησης Συμβάντων στο Εθνικό Σιδηροδρομικό Δίκτυο», του 2018, αναφερόταν ότι το δυστύχημα τον Μάιο του 2017 -κατά το οποίο είχαν χάσει τη ζωή τους τέσσερις άνθρωποι και είχαν τραυματιστεί δέκα, όταν αμαξοστοιχία Intercity εκτροχιάστηκε και σφηνώθηκε σε ένα μικρό οίκημα- «πιθανόν να είχε αποφευχθεί αν λειτουργούσε το σύστημα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης» (!).
Ενδεικτικό είναι ότι τα στελέχη της ΡΑΣ εντόπιζαν συγκεκριμένες ελλείψεις στο δίκτυο, που, δυστυχώς, δεν διορθώθηκαν, με συνέπεια την πρόσφατη τραγωδία στα Τέμπη.
Ας σημειωθεί ότι το δυστύχημα αποδόθηκε τότε σε ανθρώπινο λάθος και υπαίτιοι θεωρήθηκαν ορισμένοι εκ των θανάσιμα τραυματισμένων υπαλλήλων της αμαξοστοιχίας.
Ως εκ τούτου, δεν υπήρξε άσκηση ποινικών διώξεων και η υπόθεση έκλεισε εξωδικαστικά. Το δικαστήριο έκρινε μάλιστα αθώο τον μηχανοδηγό (εκτελούσε καθήκοντα β’ μηχανοδηγού, δηλαδή βοηθού), λόγω αμφιβολιών, για τις πράξεις της ανθρωποκτονίας και της τέλεσης σωματικών βλαβών, αμφότερες εξ αμελείας και κατά συρροή, κάνοντας δεκτή την προηγούμενη απαλλακτική εισαγγελική πρόταση.
Ο εκτροχιασμός στο Άδενδρο με τέσσερις νεκρούς
Ήταν βράδυ της 13ης Μαΐου του 2017 όταν η επιβατική αμαξοστοιχία, που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη, εκτροχιάστηκε και προσέκρουσε σε παρακείμενο οίκημα. Από τον εκτροχιασμό του τρένου τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και δέκα τραυματίστηκαν.
Το «πλέον θανατηφόρο ατύχημα των τελευταίων χρόνων», όπως χαρακτηριζόταν στην έκθεση που εκδόθηκε το 2018, οφειλόταν στην υπερβολική ταχύτητα της αμαξοστοιχίας.
Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο οδηγός είχε αναπτύξει μεγάλη ταχύτητα, που ξεπερνούσε τα 140 χλμ., ενώ το όριο στη συγκεκριμένη περιοχή ήταν 60. Μάλιστα, επισημαινόταν ότι παρόμοιο ατύχημα στο ίδιο σημείο με αντίθετη φορά (προς Αθήνα) είχε συμβεί και τον Οκτώβριο του 2015, χωρίς ωστόσο να υπάρξουν νεκροί.
Οι προειδοποιήσεις της ΡΑΣ για κινδύνους
Η ΡΑΣ τότε είχε λάβει μέτρα, όπως αναφερόταν στην έκθεσή της, όπως η πραγματοποίηση επιτόπιων δειγματοληπτικών ελέγχων στα γραφεία ελέγχου τήρησης ταχυτήτων της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, λάμβανε από την εταιρεία έκθεση μηνιαίου ελέγχου καταγραφής ταχυτήτων των αμαξοστοιχιών με δείγμα από Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Αν και η υψηλή ταχύτητα ήταν η αιτία του ατυχήματος, ωστόσο, σύμφωνα με τη ΡΑΣ και τους ειδικούς, τονιζόταν επί λέξει (σ.σ. υπενθυμίζουμε το 2018): «Αναμένεται ότι με την ολοκλήρωση των έργων στη γραμμή υψηλών ταχυτήτων Πάτρας-Αθήνας-Θεσσαλονίκης-Ειδομένης και τη θέση σε λειτουργία των συστημάτων τηλεδιοίκησης και προστασίας και ελέγχου συρμών (ETCS), παρόμοια δυστυχήματα θα προλαμβάνονται».
Οι επιθεωρητές ζητούσαν, μεταξύ άλλων, τη λήψη επιπρόσθετων μέτρων αποτροπής παραβίασης των ορίων ταχύτητας, όπως: συστηματικό έλεγχο ταχυτήτων από τις σιδηροδρομικές εταιρείες μέσω ελέγχου ταινιών ταχογράφου, επιβολή αυστηρών ποινών σε μηχανοδηγούς που παραβιάζουν τα όρια, ειδικά όταν αυτό γίνεται κατ’ επανάληψη και ενημέρωση και επανεκπαίδευση μηχανοδηγών σε θέματα ασφαλούς κυκλοφορίας.
Στο πλαίσιο αυτό επαναλάμβαναν με έμφαση ότι «απαραίτητη κρίνεται η επιτάχυνση των διαδικασιών για την ολοκλήρωση των εργολαβιών, οι οποίες θα αποδώσουν ολοκληρωμένο το σύστημα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης και θα επιτρέψουν την κανονική λειτουργία των αλλαγών στους σταθμούς.
Μέχρι τότε είναι απαραίτητη η τοποθέτηση επί τόπου προσωπικού διαχείρισης κυκλοφορίας (σταθμάρχη και κλειδούχο), οι οποίοι θα διευθετούν χειροκίνητα τις αλλαγές».
Σε ανάλογες διαπιστώσεις, σύμφωνα με όλες τις πληροφορίες, προχώρησαν τα στελέχη της ΡΑΣ και στην ετήσια έκθεση του 2019 και στη μετέπειτα αλληλογραφία που αντάλλασσαν με τους υπεύθυνους των σιδηροδρομικών εταιρειών.
Παρά τα θύματα στο Άδενδρο και τις εκθέσεις, όπως προκύπτει, η κατάσταση δεν άλλαξε, με συνέπεια το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη.
Γιατί δεν έγινε τότε έρευνα από τη ΡΑΣ;
Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων φαίνεται πως είχε πράγματι εντοπίσει εδώ και χρόνια τις παθογένειες και τα προβλήματα του δικτύου. Ωστόσο, αν και ήταν ενήμερη για όλα, το εποπτικό της έργο το 2017 περιορίστηκε σε διαπιστώσεις.
Αντίθετα, μία μέρα μετά την τραγωδία στα Τέμπη η ανεξάρτητη αρχή ανακοίνωσε πως ξεκινά τη διαδικασία της αυτεπάγγελτης έρευνας, προκειμένου να εξετάσει την ορθή εφαρμογή των Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας από τον ΟΣΕ και τη Σιδηροδρομική Επιχείρηση Ηellenic Train AΕ.
Πολλοί διερωτώνται γιατί δεν προχώρησε σε τέτοια έρευνα, νωρίτερα. Είτε μετά το δυστύχημα στο Άδενδρο, είτε μετά το εξώδικο της Πανελλήνιας Ένωσης Μηχανοδηγών τον περασμένο Οκτώβριο, με το οποίο οι εργαζόμενοι προειδοποιούσαν για τους κινδύνους στα τρένα. Το εξώδικο αυτό είχε κοινοποιηθεί και στη ΡΑΣ.
Ο Ντογιάκος ανοίγει ξανά τον φάκελο για το Άδενδρο
Ας σημειωθεί ότι τη δικογραφία για το σιδηροδρομικό δυστύχημα στο Άδενδρο Θεσσαλονίκης τον Μάιο του 2017, που κόστισε τη ζωή σε τέσσερις ανθρώπους, έχει ήδη ζητήσει ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ισίδωρος Ντογιάκος, στο πλαίσιο της έρευνας για το δυστύχημα στα Τέμπη.
Ο ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός απέστειλε έγγραφο στην Εισαγγελία Θεσσαλονίκης, με το οποίο ζητεί να του διαβιβαστεί η δικογραφία που είχε σχηματιστεί τότε, προκειμένου να τη μελετήσει και να διαπιστώσει εάν χρειάζεται να ανοίξει νέα έρευνα για το τραγικό συμβάν του 2017, υπό το φως των νέων δεδομένων μετά την τραγωδία στα Τέμπη.
