Επαρκή ενημέρωση για τις επιπτώσεις των πυρηνικών στον άνθρωπο, ιδιαίτερα αν υπάρξει χρήση πυρηνικών βομβών δίνεται με τις απαντήσεις των ειδικών σε ρεπορτάζ, που έρχονται το τελευταίο διάστημα στη δημοσιότητα.

Από τις απαντήσεις προκύπτει ότι είναι διαφορετική η περίπτωση ενός πυρηνικού ατυχήματος με αυτή της χρήσης βομβών και μάλιστα διηπειρωτικών πυραύλων, διότι στην πρώτη περίπτωση θα υπάρξουν βέβαια αρκετοί θάνατοι, αλλά στη δεύτερη θα έρθει η συντέλεια του κόσμου.

Σε μια σειρά  ερωτήσεων απάντησε ο Αλέξανδρος Κλούβας καθηγητής πυρηνικής τεχνολογίας στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Τα κύρια σημεία δημοσιεύονται στο efimerida.gr

  • Τι σημαίνουν στην πράξη οι πυρηνικές απειλές που εκτοξεύει ο Πούτιν;
  • Τι συμβαίνει σε περίπτωση χρήσης τακτικών πυρηνικών όπλων και ποια η διαφορά τους από τους διηπειρωτικούς πυραύλους; Πώς επηρεάζει η ραδιενέργεια τον ανθρώπινο οργανισμό;

Ουσιαστικά είναι εντελώς διαφορετικό ένα ατύχημα από μία πυρηνική βόμβα;

Βεβαίως και είναι εντελώς διαφορετικό. Με μια πυρηνική βόμβα τα πράγματα είναι πολύ πιο άσχημα!

Τι είναι τα τακτικά πυρηνικά όπλα με τα οποία απειλεί ο Πούτιν; Τι συμβαίνει λοιπόν με μια πυρηνική βόμβα; Όλη αυτή η συζήτηση που έχει ανοίξει τώρα με τις απειλές από τον Πούτιν; Πόσο κινδυνεύουμε;

Παρόλο που δεν ξέρω τι ακριβώς εννοεί ο Πούτιν και αυτά είναι πολιτικά ζητήματα, τα οποία εγώ δεν είμαι ειδικός να απαντήσω, το μόνο που μπορώ να πω είναι το εξής: Αν εννοεί ότι θα χρησιμοποιήσει τους διηπειρωτικούς πυραύλους σημαίνει ότι θα καταστραφεί όλη η γη. Γιατί τέτοιους πυραύλους έχει και το ΝΑΤΟ.

Ρωσικοί βαλλιστικοί πύραυλοι RS-24 Yars στην Κόκκινη Πλατεία, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής παρέλασης της Ημέρας της Νίκης στη Μόσχα. 

Δεν νομίζω κανείς να θέλει να καταστρέψει το σύμπαν. Σχετικά με τα πυρηνικά όπλα, να σας πω την αλήθεια, τώρα τα έμαθα κι εγώ. Ξέρω φυσικά τι είναι το τακτικό πυρηνικό όπλο, αλλά νόμιζα ότι τέτοια όπλα ήταν απαγορευμένα. Δεν γνώριζα αυτή την πολιτική ορολογία που έδωσαν, όσα δηλαδή ισχυρίστηκε ο Πούτιν ότι τα τακτικά πυρηνικά όπλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν.

Ποια είναι λοιπόν η διαφορά τους;

Τα τακτικά πυρηνικά όπλα είναι πυρηνικές βόμβες μικρής ισχύος. Δηλαδή χρησιμοποιούνται στο πεδίο των μαχών και δεν έχουν σκοπό να αφανίσουν μια ολόκληρη πόλη.

Παρόλα αυτά είναι πολύ θανατηφόρα σε σχέση με τις υπόλοιπες βόμβες;

Ναι βέβαια. Είναι πυρηνικά. Δίνουν μια πυρηνική έκρηξη της τάξεως περίπου στο 10 % της βόμβας της Χιροσίμα. Θα σαρώσουν δηλαδή έναν ολόκληρο στρατό, μια ολόκληρη στρατιωτική εγκατάσταση. Θα υπάρξουν ραδιενεργά κατάλοιπα. Ακόμα δεν τα έχουν χρησιμοποιήσει και δεν πιστεύω ότι θα τα χρησιμοποιήσουν. Αλλά έχουν τέτοιες κεφαλές, τέτοιους πυρηνικούς πυραύλους χαμηλής ισχύος βόμβες, έχουν αρκετές.
Πυρηνικός πόλεμος με διηπειρωτικούς πυραύλους σημαίνει συντέλεια του κόσμου

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Θα γίνει η συντέλεια του κόσμου αν γίνει χρήση πυρηνικών πυραύλων;

Φυσικά και θα είναι η συντέλεια του κόσμου. Βέβαια, για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι: Aν αρχίσει και βομβαρδίζεται πχ. η Ευρώπη, η Ρωσία και η Αμερική, η Αυστραλία δεν θα έχει άμεσο πρόβλημα, ούτε η Νέα Ζηλανδία. Θα είναι όμως κάτι φοβερό!

Ας πούμε για παράδειγμα ότι εκτοξεύεται ένας πύραυλος από τη Ρωσία. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό για τη χώρα που βομβαρδίζεται;

Εξαρτάται από την ισχύ που θα έχει αυτός ο συγκεκριμένος πύραυλος. Τι έγινε για παράδειγμα στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι; Στο Ναγκασάκι όταν έπεσε ο πύραυλος, μόνο λόγω του ωστικού θερμού κύματος σκοτώθηκαν περίπου 100 με 200 χιλιάδες άνθρωποι, δεν θυμάμαι τώρα τον ακριβή αριθμό. Αυτοί οι πύραυλοι για τους οποίους μιλάμε τώρα είναι εκατοντάδες φορές πιο ισχυροί από εκείνους. Δεν μπορώ να σας πω ακριβώς τι θα συμβεί. Ξέρω όμως ότι η πόλη στην οποία θα έπεφτε ένας τέτοιος πύραυλος θα αφανιζόταν. Θα πεθάνουν πολλοί ακαριαία λόγω του ωστικού και του θερμικού κύματος, μετά θα πεθάνουν και οι υπόλοιποι λόγω ραδιενέργειας.

Πώς επηρεάζει η ραδιενέργεια τον ανθρώπινο οργανισμό;

Είναι δύο οι τρόποι. Εξαρτάται η δόση της ακτινοβολίας που τρώμε ανά μονάδα μάζας. Υπάρχει μία κλίμακα που λέει το εξής: Θα σας τα πω απλοϊκά καθώς δεν μπορώ να σας κάνω ολόκληρο μάθημα σε μία τέτοια απάντηση. Πχ η δόση που παίρνουμε από τη φυσική ραδιενέργεια που υπάρχει πάνω στη γη είναι ελάχιστη. Αν πάρουμε πέντε χιλιάδες φορές τη δόση αυτή θα πεθάνουμε αμέσως.

Όταν είναι υψηλή η δόση της ραδιενέργειας καταρρέει το ανοσοποιητικό σου σύστημα. Καταστρέφονται τα κύτταρα. Άρα εφόσον δεν έχεις πια ανοσοποιητικό σύστημα πεθαίνεις από το οποιοδήποτε μικρόβιο υπάρχει, ακόμα και από αυτά τα μικρόβια που ούτε καταλαβαίνουμε ότι υπάρχουν στην καθημερινή ζωή. Και δεν πεθαίνεις άμεσα. Μπορεί να πεθάνεις σε ένα, δύο μήνες, αλλά θα πεθάνεις σίγουρα. Αυτές οι επιπτώσεις είναι άμεσες και εξαρτώνται από τη δόση ραδιενέργειας που θα πάρεις.

Αν εκτεθούμε σε μικρή δόση ραδιενέργειας βέβαια, κάτω του ασφαλούς βαθμού δεν θα αισθανθούμε τίποτε. Δεν θα έχουμε άμεσες επιπτώσεις, αλλά έμμεσες. Όπως, δηλαδή, ο καρκίνος. Κάποιος μπορεί να πάθει καρκίνο εξαιτίας αυτών των δόσεων που έφαγε πριν οχτώ-δέκα χρόνια για παράδειγμα. Η λευχαιμία ίσως να εμφανιστεί στα τέσσερα πχ. χρόνια, οι άλλοι τύποι καρκίνου θέλουν περίπου πάνω από δέκα χρόνια για να εμφανιστούν. Υπάρχει και ένας συντελεστής ο οποίος υπολογίζει τη δόση ραδιενέργειας σε σχέση με την πιθανότητα να πάθεις καρκίνο από ραδιενέργεια.

Υπάρχουν μηχανισμοί ασφαλείας ώστε να μη γίνει αυθαίρετη χρήση πυρηνικών από έναν ηγέτη; Υπάρχει κάποιο διεθνές πρωτόκολλο που τον εμποδίζει;

Ναι, φυσικά και υπάρχει. Αν η χώρα έχει υπογράψει τη συνθήκη μη διασποράς πυρηνικών όπλων του ΟΗΕ. Στον ΟΗΕ υπάρχει η διεθνής υπηρεσία ατομικής ενέργειας που έχει διάφορους σκοπούς, πχ τον έλεγχο της ασφάλειας των πυρηνικών αντιδραστήρων ή τον έλεγχος μη διασποράς πυρηνικών όπλων. Αυτός ο οργανισμός λοιπόν ελέγχει τις χώρες που έχουν πυρηνικούς αντιδραστήρες για να μην τους χρησιμοποιούν για παραγωγή όπλων. Υπάρχει και ένας ακόμα οργανισμός, ο CTBTO, ο οποίος έχει ανιχνευτές διάφορων τύπων σε όλη τη γη (πχ. ενέργειας, σεισμών που προέρχονται από πυρηνικές εκρήξεις/δοκιμές κ.ά.) για να ελέγχει αν μια χώρα παράνομα κάνει μια πυρηνική δοκιμή. Πχ. η Βόρεια Κορέα.

Όταν λέμε πυρηνική δοκιμή τι εννοούμε; Γίνεται ρίψη κάποιων όπλων;

Όχι. Παρόλο που στην αρχή αυτές οι δοκιμές γινόντουσαν με πυραύλους τους οποίους πετούσαν και έσκαγαν ψηλά. Επειδή μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έκαναν συχνά τέτοιες δοκιμές, οι οποίες προκαλούσαν ρύπανση σε όλη τη γη, ευτυχώς αποφασίστηκε να γίνονται μόνο υπογείως. Όμως εδώ και πάρα πολλά χρόνια δεν γίνονται πυρηνικές δοκιμές. Η μόνη χώρα που έκανε ήταν η Βόρεια Κορέα, όμως κι αυτή όμως έχει αρκετά χρόνια να κάνει ξανά.