Από τις πιο όμορφες κοντινές περιοχές στη Θεσσαλονίκη για ημερήσιες ή διήμερες αποδράσεις είναι η λίμνη Βεγορίτιδα και οι γύρω από αυτήν κωμοπόλεις και οικισμοί, όπως η Άρνισσα, ο Άγιος Παντελεήμων και η Περαία, ανάμεσα στους νομούς Πέλλας και Φλώρινας.
Πρόκειται για μια εξαιρετική διαδρομή γύρω από την λίμνη με ωραία ταβερνάκια, ιδίως στον Άγιο Παντελεήμονα, δίπλα σε υπέροχο φυσικό περιβάλλον.
Η Άρνισσα είναι κωμόπολη, που ανήκει στον Δήμο Έδεσσας και βρίσκεται στις βορειοδυτικές όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας και στους πρόποδες του όρους Βόρας (Καϊμακτσαλάν) σε ένα εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον, που από την μια πλευρά, την ορεινή δείχνει αγριάδα και επιβλητικότητα, ενώ από την άλλη εκπέμπει γαλήνη και ηρεμία.
Κατά την απογραφή του 2011 η Άρνισσα είχε μόνιμο πληθυσμό 1.411 κατοίκων, αλλά σταδιακά μειώνεται, καθώς οι νέοι κατευθύνονται στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Παλαιότερα η κωμόπολη ονομαζόταν Όστροβο, σλαβική λέξη που σημαίνει νησί, ονομασία και διατηρήθηκε μέχρι το 1926 οπότε πήρε το όνομα Άρνισσα, το οποίο είναι προϊστορικό και ομόρριζο με το όνομα της πόλης Άρνη, στη λίμνη της Κωαϊδας.
Πλούσια ιστορία και ηρωϊκοί αγώνες
Η Άρνισσα ήταν ένα από τα αρχαιότερα μακεδονικά πολίσματα (αναφέρεται από τον Θουκυδίδη), που ταυτίζεται με τον αρχαίο ερειπιώνα κοντά στο σημερινό ομώνυμο χωριό και συγκεκριμένα στη μικρή χερσόνησο της Βεγορίτιδας λίμνης, όπου βρέθηκαν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα (αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές).
Στα τέλη του 19ου αιώνα στον οικισμό κατοικούσαν 300 περίπου οικογένειες από τις οποίες οι 200 ήταν χριστιανικές και οι υπόλοιπες μουσουλμανικές ενώ ο πληθυσμός ήταν σλαβόφωνος. Παράλληλα, είχαν ξεκινήσει οι εντάσεις μεταξύ των πατριαρχικών και των εξαρχικών χριστιανών με τους τελευταίους να καταλαμβάνουν με τη βία τους δύο σημαντικότερους ιερούς ναούς του χωριού.
Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα πολλοί Οστροβίτες συμμετείχαν στα ελλξνικά αντάρτικα σώματα, με κυριότερους Μακεδονομάχους τον οπλαρχηγό Χρήστο Στογιαννίδη και τον διευθυντή του Εθνικού Κέντρου Οστρόβου Σταύρο Χατζηχαρίση. Άλλοι Μακεδονομάχοι ήταν οι Παντελής Θεοδώρου, Φώτιος Θεοδώρου και Ιωάννης Κουτσάλης (Μακρής).
Στην περιοχή σημειώθηκαν συγκρούσεις μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού στρατού στις 3 και 4 Νοεμβρίου 1912κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Αρκετοί κάτοικοι της Άρνισσας σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1940 -41 υπηρετώντας στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις.
Το 1953 όταν υποχώρησαν τα νερά της λίμνης, αποκαλύφθηκαν ερείπια προϊστορικής νεκρόπολης, τα οποία είναι και ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής. Άξιοι αναφοράς είναι και οι ιεροί ναοί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (1860) και της Αγίας Τριάδας (κτίσμα του 1865).
Η Άρνισσα βρίσκεται σε υψόμετρο 560 μέτρα, απέχει 20 χιλιόμετρα από την Έδεσσα και βρίσκεται στα σύνορα με τον νομό Φλώρινας, ενώ σε μικρή απόσταση, σε υψόμετρο 1.150 μέτρα, βρίσκεται ο παλαιός οικισμός του Αγίου Αθανασίου, ένα απ’ τα πιο γνωστά τουριστικά μέρη της περιοχής.
Η Άρνισσα είναι γνωστή για τις καλλιέργειες των μήλων της, ενώ δραστηριοποιείται και γυναικείος συνεταιρισμός που παράγει με πατροπαράδοτα μέσα, ζυμαρικά, γλυκά του κουταλιού, τουρσιά, πάπρικα και κομπόστες.
Όσοι επισκέπτονταν παλιά την περιοχή περνούσαν από μια πηγή, αλλά απέφευγαν να πιουν νερό, ακολουθώντας τους στίχους ενός ωραίου τραγουδιού του Χριστόδουλου Χάλαρη, που λέει “μην πιείς νερό της λησμονιάς στης Άρνισσας την βρύση”, εννοώντας (κατά παράφραση) ότι δεν ήθελαν να ξεχάσουν τις ωραίες στιγμές, που πέρασαν εκεί.
Το εκκλησάκι του Αγίου Θεοδώρου, με το μικρό σπήλαιο για προσκύνημα.
Πολύ κοντά στην Άρνισσα είναι το χωριό Περαία, ακριβώς πάνω από την λίμνη με εξαιρετική θέα. Ακολουθώντας ένα μονοπάτι οι επισκέπτες μπορούν να φτάσουν μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Θεοδώρου (και όχι Θεοδώρων), όπου βρίσκεται ένα μικρό σπήλαιο – προσκύνημα, που εντυπωσιάζει τους πιστούς.
Στην Περαία και ακριβώς πάνω από την λίμνη λειτουργεί ένα όμορφο ταβερνάκι, που σερβίρει και καφέ με ευγενικούς και φιλόξενους ιδιοκτήτες.
Ο γραφικός Άγιος Παντελεήμονας
Ο Άγιος Παντελεήμων σε υπέροχο φυσικό περιβάλλον, που συγκεντρώνει πολλούς εκδρομείς.
Από την απέναντι πλευρά και περνώντας στο νομό Φλώρινας θα συναντήσουμε τον Άγιο Παντελεήμονα. Είναι κτισμένος στις δυτικές όχθες της Βεγορίτιδας και σε απόσταση 2,5 χλμ. από την λίμνη των Πετρών, οι οποίες αποτελούν σημαντικούς υδροβιότοπους.
Τα σημαντικότερα μνημεία είναι ο προϊστορικός οικισμός Αγίου Παντελεήμονα, η νεκρόπολη του Αγίου Παντελεήμονα, το Κάλε, η ελληνιστική πόλη των Πετρών και τα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία. Εδώ υπάρχουν και μικρά αλλά όμορφα ξενοδοχεία σε προσιτές τιμές.
(Με πληροφορίες από ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)
