Μάθημα ζωής και ιστορίας: Τα καράβια θρύλοι του 1821 διά χειρός του Αντώνη Τζούμα

«Ο παππούς μου ήρθε πρόσφυγας από τον Τσεσμέ κάνοντας κουπί μέχρι τη Σκιάθο. Ο πατέρας μου ήταν καπετάνιος και μάλιστα στα 5 μου με πήρε μαζί του στη θάλασσα και μου έφτιαξε ένα τσίγκινο καραβάκι από έναν γκαζοτενεκέ».

 

Τάδε έφη Αντώνης Τζούμαςο άνθρωπος δηλαδή που συνέδεσε τη ζωή του με τις κατασκευές ομοιωμάτων καραβιών και μάλιστα όχι τυχαίων, αλλά αυτών που συμμετείχαν στον αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ερωτηθείς για τα ερεθίσματα και την καταγωγή του.  Το Mynews.gr τον συνάντησε στο «Τελλόγλειο», όπου φιλοξενείται μέχρι και τις 16 Ιανουαρίου η έκθεση μικροναυπηγικής «Καράβια θρύλοι των θαλασσών κατά την Εθνεγερσία του 1821».

Ο Βολιώτης Αντώνης Τζούμας με τον γιο του, Αγη και την Χριστίνα Τσαγκαλιά απο το «Τελλόγλειο»

Τελλόγλειο

«Δεν έχω κινητό, ούτε πηγαίνω στο καφενείο»

Στα 77 του ο κ. Τζούμας συνεχίζει ασταμάτητα να φτιάχνει καραβάκια έχοντας ένα μοναδικό ταλέντο. Στα πένηντα χρόνια της ενασχόλησής του με τη μικροναυπηγική, έχει κατασκευάσει περισσότερα από εκατό διαφορετικά ομοιώματα, που αντικατοπτρίζουν την ιστορική πορεία και εξέλιξη της ναυπηγικής τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη.

Από το 1971, όταν και κατασκεύασε το πρώτο του ομοίωμα, απέσπασε το 1ο βραβείο στον διαγωνισμό της Ένωσης Μοντελιστών Ελλάδος για τη δημιουργία του «θωρηκτού Αβέρωφ» και τη 2η θέση με την ελληνική σακολέβα «Κλέφτης Κέως».

Μίλησε για το ταλέντο του στη μικροναυπηγική στο Χάρη Δημαρά 

Tελλόγλειο

Η αγάπη του για την θάλασσα και τη ναυτική παράδοση, ελληνική και ξένη, έγινε αιτία να ασχοληθεί συστηματικά με τη μελέτη της ελληνικής και ευρωπαϊκής παραδοσιακής ναυπηγικής, επισκεπτόμενος ναυτικά μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, βιβλιοθήκες και ναυπηγικά κέντρα.

Χρησιμοποιεί ξύλο το οποίο κόβεται σε στήλες κόντρα πλακέ από διάφορα δέντρα (καρυδιά, δρυς, δεσποτάκι κλπ.), και το επεξεργάζεται με λεπτομέρεια και… υπομονή. Χρησιμoποιεί κι άλλα υλικά όπως σχοινιά, πανιά, χαλκό, μπρούντζο, χάλυβα αλλά και φυτικό χρώμα.

Όλα αυτά με μεράκι, αλλά και αριστοτεχνική μαεστρία. «Δεν έχω κινητό τηλέφωνο, δεν πήγαινα ποτέ στο καφενείο, δεν έχω αυτοκίνητο. Οι επιρροές που είχα από παιδί, ίσως και το θαλασσινό DNA μου έπαιξαν το ρόλο τους», μας λέει ο κ. Τζούμας, τον οποίο και συναντήσαμε στο Τελλόγλειο.

Η Καρτερία ήταν το πρώτο ατμοκίνητο πλοίο που χρησιμοποιήθηκε στην Επανάσταση 

Tελλόγλειο

«Η Ναυμαχία του Ναυαρίνου και ο Μιαούλης»

Κάθε φορά που ήθελε να φτιάξει ένα καράβι, διάβαζε και την ιστορία του. Ετσι έμαθε πολύ καλά όλο το παρασκήνιο της Ελληνικής Επανάστασης. «Ξεχωρίζω την αγγλική («Asia» με κυβερνήτη τον Κόδριγκτον), γαλλική («La Sirene» με κυβερνήτη τον Γάλλο Ανρί ντε Ρινύ και όχι… Δεριγνύ) και ρωσική («Αζόφ» με 74 πυροβόλα και ναυαρχο τον Χέυδεν) ναυαρχίδα, διότι συμμετείχαν στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου (20 Οκτωβρίου 1827), η οποία αν δεν υπήρχε, η Ελλάδα δε θα είχε απελευθερωθεί και δε θα είχε κερδίσει την ανεξαρτησία της», μας λέει, δείχνοντας πως γνωρίζει καλά τις ιστορικές λεπτομέρειες της Επανάστασης.

Το αγγλικό Asia με κυβερνήτη τον Κόδριγκτον

Τελλόγλειο

Όπως φυσικά και το διαχρονικό μειονέκτημα των Ελλήνων, τη διχόνοια. «Συμπαθώ περισσότερο τον Κανάρη, γιατί ο Μιαούλης, διαφωνώντας με τον Καποδίστρια, έκαψε την Φρεγάτα Ελλάς. Αντιθετα, πολλοί ξένοι φιλέλληνες αποδείχθηκαν καλύτεροι… από Ελληνες, όπως ο  Βρετανός  Φρανκ Χέιστινγκς, που ήταν κυβερνήτης της ‘Καρτερίας’, πήρε μέρος σε πολλές ναυτικές επιχειρήσεις και πλήρωσε από την τσέπη του για τα κανόνια.

Το Warspite μετέφερε τον Καποδίστρια στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1828 

Τελλόγλειο

Βέβαια η «Καρτερία», για την ιστορία, ήταν ατμόπλοιο και δυστυχώς  λόγω επιβάρυνσης των μηχανών, βγήκε αρκετά σύντομα…. νοκ άουτ (1830), πληρώθηκε από Φιλελληνικό Κομιτάτο Λονδίνου και συμπεριλαμβανόταν στο πρώτο επαναστατικό δάνειο, τα χρήματα του οποίου χάθηκαν στο δρόμο (άλλο ελληνικό χαρακτηριστικό… Τίποτα δεν αλλάζει…). Πάντως πρόλαβε να συμμετάσχει στην επιδρομή στο λιμάνι της Ιτέας, στον Κορινθιακό κόλπο (1827, όταν και ανατίναξε 4 οθωμανικά πλοία.

Η ναυαρχίδα των Ρώσων «Αζόφ» συμμετείχε στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου

Τελλόγλειο

Ιδιαίτερη ιστορική σημασία έχει και το «Warspite», το οποίο στις 6 Ιανουαρίου του 1828 συνοδευόμενο από πλοία των τριών συμμαχικών δυνάμεων, μετέφερε τον Ιώαννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο, για να ανακηρυχθεί πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας. Το συγκεκριμένο, μάλιστα, ο κ. Τζούμας δεν το έχει ολοκληρώσει.

Εκθέματα χωρίς… μουσείο

Η έκθεση φιλοξενείται στο «Τελλόγλειο Ίδρυμα» της Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με τον φορέα πολιτισμού της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού «Μαγνήτων Κιβωτός για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος», με αφορμή τον εορτασμό των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Νωρίτερα φιλοξενήθηκε στο μουσείο πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα του πολιτιστικού ιδρύματος Πειραιώς, αλλά αυτό που δημιουργεί αρνητική εντύπωση είναι πως μετά το τέλος της συγκεκριμένης έκθεσης, τα καράβια θα επιστρέψουν… στην αποθήκη του σπιτιού του κ. Τζούμα, αφού ακόμη δεν έχει βρεθει μουσείο για να τα φιλοξενήσει μόνιμα.

La Sirene: Οι Γάλλοι είναι παραδοσιακά κοντά στην Ελλάδα 

Τελλόγλειο

«Ελπίζω πως δε θα μείνουν στο κουτί. Εγώ δεν πρόκειται να σταματήσω, θα συνεχίσω. Θα ολοκληρώσω ακόμη τέσσερα καράβια που έχω στο μυαλό μου», λέει ο κ. Τζούμας, που παρά τα 77 του χρόνια μοιάζει ασταμάτητος, έχοντας τη φλόγα εφήβου στο βλέμμα του. Η ελληνική πολιτεία θα κάνει το χρέος της, για να βρει… μουσείο για τα εκθέματα; Η επιτροπή επετείου του 1821;

Με τον «Κλέφτη Κέως» πήρε το πρώτο του βραβείο ο Αντώνης Τζούμας

Τελλόγλειο

Η Χριστίνα Τσαγκαλιά, ξεναγός του Τελλογλείου, μιλά με κολαυκετικά λόγια: «Προχωρήσαμε σε αυτην την έκθεση στο πλαίσιο της συνεργασίας μας με την Κιβωτό, σε συνάφεια με την έκθεση που έχουμε για το ΄21 και στο ισόγειο, οπότε ήρθε και… έδεσε. Η έκθεσή μας είναι αφιερωμένη στο Βοναπάρτη, τον Μάρκο Μπότσαρη και τον ευρωπαϊκό φιλελληνισμό», μας είπε, ενώ στην κουβέντα πάνω μάθαμε κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό, ότι ο γιος του Βοναπάρτη πολέμησε στην Ελληνική Επανάσταση, αλλά αυτοπυροβολήθηκε στην προσπάθειά του να καθαρίσει το όπλο του.

Γαλεάσσα, η συνέχεια της ρωμαϊκής γαλέρας 

Τελλόγλειο

Κλέφτης Κέως, Γαλεάσσα και Σεμπέκ

Το πρώτο του καράβι ήταν ο «Κλέφτης Κέως», το οποίο από εμπορικό επιστρατεύτηκε για τη μεταφορά πυρομαχικών. Αλλωστε, οι υπόδουλοι Ελληνες δεν είχαν οργανωμένο στόλο και  έριξαν στον αγώνα όποιο πλοίο μπορούσαν, όπως για παράδειγμα και την «Γαλεάσσα», την εξέλιξη της ρωμαϊκής γαλέρας με προσθήκη καταστρώματος, που καθιερώθηκαν αμέσως μετά τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571), με πανιά και όχι κουπιά.

Το Σεμπέκ, το… θαλάσσιο περιπολικό της εποχής 

Τελλόγλειο

Κάτι σαν… περιπολικό της θάλασσας ήταν το Σεμπέκ, σεϊμπέκι ή σεμπέκο. Πρόκειται για τρικάταρτο πλοίο ιστιοφόρο ή κωπήλατο, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως από τους Ψαριανούς (Ιωάννη Βαρβάκη). Είχε δύο πυροβόλα στην πλώρη και άλλα δύο σε κάθε πλευρά. Λόγω της ταχύτητάς τους χρησιμοποιήθηκαν πολύ παλαιότερα για την καταπολέμηση της πειρατείας στην Μεσόγειο.

Οσοι θέλετε να μάθετε ακόμη περισσότερα και να δείτε από κοντά τα εκθέματα, δεν έχετε παρά να επισκεφθείτε το «Τελλόγλειο», με το πιστοποιητικό εμβολιασμού και γεμάτοι όρεξη για γνώση και εικόνες (Αγίου Δημητρίου 159Α, τηλ. 2310-247111).

(Από το mynews.gr )