Συμπέσαμε με μια ωραία κυρία στη Σερβία το περασμένο τριήμερο, αν και οι επισκέψεις μας ήταν για διαφορετικούς λόγους. Αυτή πήγε να συναντήσει τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάντερ Βούτσιτς προκειμένου να τον πιέσει για να μην δίνει πολύ θάρρος στον Πούτιν, ενώ εγώ ως απλός οδοιπόρος με την διαχρονική δημοσιογραφική περιέργεια για να δω που βαδίζει αυτή η όμορφη χώρα, που επί δεκαετίες την λέγαμε “αδελφή χριστιανική” και σταθερή σύμμαχο.
Δεν συναντηθήκαμε με την ωραία κυρία Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν, διότι αυτή προτίμησε να σταθεί στο Νις στη νότια Σερβία, προερχόμενη από το γειτονικό Μαυροβούνιο, αφού πρώτα πήγε στα Σκόπια και την Αλβανία.
Γράφει ο Νίκος Δημαράς
Στο Νις συνάντησε τον Βούτσιτς και του άσκησε πιέσεις, όπως μετέδωσαν τα μέσα ενημέρωσης του Βελιγραδίου, για να περιορίσει τους δεσμούς της Σερβίας με την Ρωσία, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια. Του έταξε μάλιστα και 165 εκ. ευρώ για αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.
Και το ότι έμεινε στο Νις οφειλόταν στο γεγονός ότι μαζί με τον Βούτσιτς επισκέφτηκαν το έργο κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει την Σερβία με τον αγωγό IGB και θα διασφαλίζει μία εναλλακτική πηγή προμήθειας αερίου από την Ελλάδα μέσω του αγωγού TAP και του σταθμού στην Αλεξανδρούπολη.
Τουριστικά πλοιάρια πραγματοποιούν τοπικές διαδρομές στους ποταμούς Δούναβη και Σάββα, που ενώνονται μέσα στο Βελιγράδι παρουσιάζοντας ωραία εικόνα.
Για την Σερβία η Ε.Ε. πέρα από την χρηματοδότηση μέρους του αγωγού από την Βουλγαρία θα χρηματοδοτήσει και την κατασκευή ενός άλλου αγωγού αερίου από την Ελλάδα μέσω Βόρειας Μακεδονίας.
Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς ευχαρίστησε την πρόεδρο της Κομισιόν για την οικονομική βοήθεια τονίζοντας ότι η Σερβία παραμένει προσηλωμένη στην ευρωπαϊκή της προοπτική, αν και απέφυγε να αναφερθεί ευθέως στο θέμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, καθώς κατηγορείται ότι δεν τις εφαρμόζει.
Ο κεντρικός πεζόδρομος του Βελιγραδίου με σύγχρονα καφέ και ωραία καταστήματα.
Δήλωσε όμως ότι κατάλαβε το μήνυμα της προέδρου της Κομισιόν και πρόσθεσε:
«Η Σερβία σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και αυτό δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση», για να προσθέσει όμως: «Μόνο που μερικές φορές αναρωτιόμαστε γιατί και η ακεραιότητα της Σερβίας δεν γίνεται σεβαστή. Καταλάβαμε όμως το μήνυμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εναρμονιζόμαστε με την πολιτική της βίζας. Θα εξετάσουμε όλα τα άλλα ζητήματα και θα δούμε πως θα μπορέσουμε να επιταχύνουμε την πορεία μας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Πλήθη Ρώσων χωρίς βίζα στο Βελιγράδι
Αυτά είπαν η Ούρσουλα και ο πανύψηλος Αλεξάντερ στο Νις την ίδια ώρα, που στο Βελιγράδι γινόταν χαμός από Ρώσους τουρίστες. Ο κεντρικός πεζόδρομος, που οδηγεί στο Μεγάλο Φρούριο ήταν κατάμεστος.
Ξένοι επισκέπτες στον πεζόδρομο του Βελιγραδίου, κοντά στο μεγάλο πάρκο.
Τόσο κόσμο δεν έχουμε ξαναδεί σε πεζόδρομο. Ρωτήσαμε έναν ταξιτζή και μας είπε ότι η πλειοψηφία είναι Ρώσοι, που έρχονται πλέον χωρίς βίζα. Νεολαίοι, φοιτητές, ακόμη και παιδιά γυμνασιακής ηλικίας περιδιάβαιναν στα μαγαζιά και μετά κοιτούσαν με περιέργεια τα αγάλματα στο πάρκο του Φρουρίου για να δουν ποιοι ήρωες είναι αυτοί και ποια σχέση έχουν με την Ρωσία.
Οι περισσότεροι στα αγάλματα είναι ευεργέτες και σπουδαίοι θρησκευτικοί ηγέτες. Ουδείς εκ του κομμουνιστικού παρελθόντος. Ακόμη και ο Γιόσιπ Μπροζ Τίτο έχει ξεχαστεί.
Στο Βελιγράδι υψώνονται συνεχώς πύργοι – μεγαθήρια με αστραφτερά τζάμια, ιδιαίτερα στη νέα πλευρά της πόλης, όπου οι πολυεθνικές εταιρίες επενδύουν η μία μετά την άλλη, λίγο πιο πέρα από το πεντάστερο ξενοδοχείο Hyatt.
Με το βλέμμα στη Δύση
Οι “δίδυμοι Πύργοι” όπως φαίνονται από το μεγάλο πάρκο του Φρουρίου.
Η Σερβία, μια χώρα με πληθυσμό 6.884.000 κατοίκων (απογραφή 2021), αυτή την εποχή παίζει παιχνίδια ισορροπίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Ο Βούτσιτς έχει βρει τον τρόπο: Και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ… Δεν επιθυμεί να κόψει τους ιστορικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με την Μόσχα, αλλά ούτε λέει όχι και στο χρήμα, που ρέει από την Δύση και καλοαρέσει στον κόσμο. Προσαρμόζεται και ο ίδιος στην πραγματικότητα, που υποδεικνύει: “Με το βλέμμα στη Δύση, με την καρδιά στην Ανατολή”.
Η Βάνια και η Ταμάρα, που εργάζονται σε ένα πολυκατάστημα ρούχων μιλούν πολύ καλά αγγλικά και φαίνονται προσανατολισμένες προς τον ευρωπαϊκό κόσμο. Σχεδόν όλοι οι Σέρβοι, ταξιτζήδες, πορτιέρηδες, σερβιτόροι και περιπτεράδες μιλούν αγγλικά, ενώ και οι επιγραφές στα μαγαζιά δείχνουν ότι ο δυτικός καπιταλισμός εισχωρεί παντού.
Γυάλινοι πύργοι στο νέο Βελιγράδι δείχνουν την εισβολή του δυτικού καπιταλισμού.
Ο τεράστιος πεζόδρομος στο κέντρο του Βελιγραδίου επί δύο μέρες πλημμυρίζει από επισκέπτες, οι περισσότεροι από τους οποίους είναι Έλληνες, ιδίως από την Βόρεια Ελλάδα, αλλά και Ρώσοι.
Στα γκρουπ των Ρώσων βλέπεις νέους ανθρώπους, φοιτητές και μαθητές, που εντυπωσιάζονται με τα εφέ του δυτικού πολιτισμού στις καφετέριες και στα πολυκαταστήματα, αλλά στέκονται και με μεγάλο ενδιαφέρον μπροστά στα αγάλματα του Μεγάλου Φρουρίου του Βελιγραδίου, ψάχνοντας για κοινούς ήρωες. Έρχονται στο Βελιγράδι χωρίς βίζα και με οικεία υποδοχή, έτσι ώστε να αισθάνονται σαν να βρίσκονται στο δεύτερο σπίτι τους.
Στον επιβλητικό ναό του Αγίου Σάββα
Ο επιβλητικός ναός του Αγίου Σάββα με τον Παντοκράτορα σε ελληνική γραφή.
Σχεδόν εκστασιασμένοι στέκονται κάτω από τον Παντοκράτορα στον τεράστιο ναό του Αγίου Σάββα, που έχει ανακαινιστεί και αυτές τις μέρες γίνονται εξωτερικές εργασίες.
Πρόκειται για έναν επιβλητικό ναό, τον μεγαλύτερο στα Βαλκάνια, μέσα από τον οποίο οι ψαλμωδίες διαχέονται ευρύτερα και κάνουν τους χριστιανικούς λαούς να έρχονται πιο κοντά.
Οι Σέρβοι είναι οικείοι τόσο με τους Ρώσους, όσο και με τους Έλληνες. Η λέξη “κολέγκας” (κάτι σαν συνάδελφός) χρησιμοποιείται εξόχως στην αγορά, ενώ μερικοί Σέρβοι το προχωρούν περισσότερο, λέγοντας “είμαστε αδέρφια”.
Πολλοί είναι αυτοί, που κάνουν διακοπές στην Ελλάδα, κυρίως στη Χαλκιδική, εκφράζοντας θαυμασμό και για τα νησιά μας. Κατεβαίνουν από τον σύγχρονο αυτοκινητόδρομο, διπλής κατεύθυνσης, που μόνο σε ορισμένα σημεία διαμορφώνεται ακόμα. Ολόκληρη η διαδρομή έως και τα ελληνικά σύνορα είναι άνετη με σημάνσεις ευρωπαϊκού τύπου, που δεν θυμίζουν σε τίποτα την παλιά Σερβία, πολύ δε περισσότερο την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Δεν ξεχνούν το σφυροκόπημα του Βελιγραδίου
Παλιές κατοικίες, χωρίς μπαλκόνια, λίγο έξω από το Βελιγράδι θυμίζουν τα “μπλοκ” του πρώην καθεστώτος.
Ωστόσο, δεν είναι εύκολο για αυτόν τον λαό να αποκοπεί από τους ιστορικούς και θρησκευτικούς δεσμούς του με τον ανατολικό κόσμο και ιδίως με την Ρωσία. Όσο και αν φωνάζουν ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λαϊεν προς τον Αλεξάντερ Βούτσιτς να κόψει τα “πάρε – δώσε” με τον Πούτιν θα είναι δύσκολο να αλλάξουν άρδην τα συνδετικά γρανάζια. Άλλωστε το παράπονο των Σέρβων προς την Δύση για το σφυροκόπημα του Βελιγραδίου με πυραύλους από την Αδριατική δεν ξεχνιέται εύκολα.
Αυτές τις μέρες οργανώνεται στο Βερολίνο ειδική διάσκεψη για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. Η Σερβία βρισκόταν μεταξύ των πρώτων χωρών στην διαδικασία ένταξης, αλλά αυτή διακόπηκε, λόγω των σχέσεων με την Μόσχα και της άρνησης του Βελιγραδίου για συμμετοχή στην επιβολή κυρώσεων.
Τώρα η Ε.Ε. υπόσχεται πολλά δώρα στον Βούτσιτς αν ευθυγραμμιστεί με την Δύση. Το τι θα κάνει ο Σέρβος πρόεδρος είναι προφανές. Το λένε και οι ίδιοι οι Σέρβοι: Δεν θα πει όχι στο δυτικό χρήμα και θα δώσει υποσχέσεις προσαρμογής στα δυτικά κελεύσματα, αλλά σταδιακά, χωρίς να σπάσει τη γέφυρα με την Μόσχα. Κάτι δηλαδή σαν αυτό, που κάνει ο Ερντογάν.
Άλλωστε το χρήμα είναι αυτό, που παίζει αποφασιστικό ρόλο στα κρίσιμα διλήμματα. Οι επενδύσεις, η ανάπτυξη, οι δουλειές, οι προσδοκίες των νέων ανθρώπων για ένα πιο λαμπερό μέλλον αποτελούν τον πιο ελκυστικό παράγοντα στη λήψη των αποφάσεων.
Όμορφες εικόνες στη Βράνιε, όπου λειτουργούν παραδοσιακά εστιατόρια.
Οι κοπέλες στο κουρασμένο Νις και στην όμορφη Βράνιε κοιτούν με υπερβάλλοντα ζήλο τους νέους εκδρομείς, που φτάνουν με τις τζιπάρες για ένα νόστιμο σνίτσελ και έναν αφράτο καπουτσίνο, βγάζοντας φωτογραφίες δίπλα στον μικρό καταρράκτη και πιο πέρα στον ποταμό Νίσαβα. Ξέρουν προς τα που βαδίζει η χώρα τους με τόσα καλούδια, που τάζει ο δυτικός καπιταλισμός. Ξέρουν πολύ καλά ότι το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω…
