Όλοι οι πόλεμοι των τελευταίων αιώνων είχαν ένα υπόβαθρο δικαιολογιών, είτε αφορούσαν σε διεκδικήσεις αδικημένων επαναστατών, είτε σε εξεγέρσεις αυτόχθονων πληθυσμών και αυτονομιστών, είτε σε θρησκευτικές – πολιτισμικές συγκρούσεις ή και σε ιδεολογικές αναμετρήσεις και ολοκληρωτικές προθέσεις διάδοσης διαφορετικών ιδεών (φασισμός – κομμουνισμός) ή τέλος και σε εν ψυχρώ επεκτατικές βλέψεις.
Ένα μεγάλο μέρος των πολέμων αποδόθηκε σε έξωθεν παρεμβάσεις π.χ. Βιετνάμ, Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Συρία και γενικότερα Μέση Ανατολή. Αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις αν έψαχνε κανείς πιο βαθιά θα εύρισκε διαθέσεις και κινήσεις εξέγερσης των λαών για περισσότερη δημοκρατία κόντρα σε αυταρχικά καθεστώτα, κάτι, που έδινε το πρόσχημα στους ισχυρούς για επεμβάσεις.
Γράφει ο Νίκος Δημαράς
Επί δεκαετίες είχαμε την καλλιέργεια του ψυχρού κλίματος μεταξύ Ανατολής και Δύσης, λόγω κυρίως των άκρως αντίθετων ιδεολογικοπολιτικών συνασπισμών. Από την μια ο καπιταλισμός, ο ανεξέλεγκτος φιλελευθερισμός και από την άλλη ο κομμουνισμός με τις δικές του δομές. Δύο ατσάλινα μπλοκ με οικονομικούς οργανισμούς (ΕΟΚ και ΚΟΜΕΚΟΝ) και με τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα. Στη Δύση υπό την σκέπη του ΝΑΤΟ και στην Ανατολή κάτω από την ομπρέλα του Συμφώνου της Βαρσοβίας, αλλά με πυρήνα το Κρεμλίνο, που δημιουργούσε μια απέραντη πολεμική μηχανή από το Βλαδιβοστόκ μέχρι την Κριμαία.
Και καλλιεργήθηκε στον κόσμο επί δεκαετίες η ιδέα της αντιπαλότητας και του ψυχρού πολέμου. Γενιές και γενιές φοβόντουσαν την σύγκρουση μεταξύ Ανατολής και Δύσης, βλέποντας να εξοπλίζονται οι δύο πλευρές με σύγχρονα όπλα, ακόμη και πυρηνικά, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες για περιορισμό των βαλλιστικών πυραύλων και άλλων συστημάτων.
Καπιταλισμός εναντίον κομμουνισμού με ακράδαντα ιδεολογικά κριτήρια και αντιστρόφως. Ο σκληρός ανταγωνισμός κυριάρχησε και στον τομέα της αεροδιαστημικής με διαρκή υποχθόνια σχέδια για στρατηγικές υπεροχές και γεωπολιτικές επιρροές. Ποιος θα κερδίσει μεγαλύτερη επιρροή σε κάθε ζώνη του πλανήτη. Αυτό ήταν το στοίχημα.
Η κατάρρευση της ΕΣΣΔ και οι νέες ελπίδες
Μέχρι που ήρθε ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και έφερε την περεστρόϊκα. Όλα αλλάζουν. Ο κομμουνισμός καταρρέει. Το σύστημα διαλύθηκε στα εξ ων συνετέθη. Οι Δημοκρατίες, που συναποτελούσαν την ΕΣΣΔ κήρυξαν την ανεξαρτησία τους με μεγάλη ανακούφιση.
Η υπογραφή της Συνθήκης Διάλυσης της ΕΣΣΔ έγινε το 1993 στη Λευκορωσία, κάτι, που αποτέλεσε την επίσημη επισφράγιση της ταφής του κομμουνισμού ως μοντέλου διακυβέρνησης στον ανατολικό κόσμο.
Οι λαοί είδαν μια νέα εποχή να ανατέλλει μπροστά τους, αλλά η φτώχια και η δυστυχία οδήγησε πολλούς στη μετανάστευση και μερικούς να αναζητούν προστασία στην αγκαλιά της μητέρας Ρωσίας. Έτσι προέκυψαν εξεγέρσεις στην Τσετσενία, στη Γεωργία και σε άλλες περιοχές, όπως η τελευταία στις ρωσόφωνες ανατολικές περιφέρειες της Ουκρανίας.
Η Μόσχα επέμεινε στην κυριαρχία της, ιδρύοντας την ΚΑΚ (Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών), επιδιώκοντας μια μορφή νέας ομοσπονδίας με επιρροές σε όλο το πρώην σύμπλεγμα χωρών.
Ταυτόχρονα δημιούργησε ένα νέο μοντέλο οικονομικής διαχείρισης, αναθέτοντας τις διοικήσεις των μεγάλων μονάδων παραγωγής σε πρώην στελέχη του συστήματος και σε νεότερους υποστηρικτές της “αυλής” του Κρεμλίνου, που εξελίχθηκαν σε ολιγάρχες. Η οικονομική ανάπτυξη πέρασε σε ιδιωτικά χέρια, υπό την προστασία και επιστασία του προέδρου με το αζημείωτο.
Οικονομική ευμάρεια με εξάπλωση στη Δύση
Η εξάπλωση της οικονομικής ευμάρειας έφτασε γρήγορα στη Δύση με τους ολιγάρχες να βολτάρουν με τα μεγαλύτερα κότερα στα λιμάνια της Μεσογείου και της Μάγχης, να αγοράζουν βίλες στην Ελβετία και στις ριβιέρες και να διοικούν μεγάλες ομάδες ποδοσφαίρου, ώστε να έχουν και λαϊκό έρεισμα.
Αυτό το οικονομικό αγκάλιασμα Ανατολής και Δύσης έφερνε στο μυαλό πολλών την πιθανότητα να εκλείψει πλέον το ψυχρό κλίμα και να υπάρξει μια ενιαιοποίηση του κόσμου χωρίς διαχωρισμούς, αφού το τείχος του διχασμού είχε καταρεεύσει και εξέλιπαν οι ιδεολογικοί διαχωρισμοί.
Και όμως. Αντί της ενιαιοποίησης με την αρμονική και ειρηνική συνύπαρξη των λαών ήρθαν οι σκληρές αντιπαραθέσεις. Ξεσηκώνονται οι ρωσόφωνοι των ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας, πιθανόν με δάκτυλο της Μόσχας, αντιδρούν οι σκληροί Ουκρανοί με εμπροσθοφυλακή το Τάγμα του Αζόφ και ιδού η ευκαιρία για τον Πούτιν να κάνει ένα ακόμη επεκτατικό βήμα.
Η Ουκρανία βλέπει νωρίς τον κίνδυνο και καλεί ΝΑΤΟ – ΗΠΑ για στήριξη, κάτι όμως, που εξοργίζει τον σκληρό Ρώσο, πρώην πράκτορα της KGB και του λύνει τα χέρια για μια εισβολή, όμοια της οποίας η ανθρωπότητα είχε να δει από τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο.
Γκρεμίζει, ισοπεδώνει σκοτώνει. Με ποια κίνητρα;
- Να πάρει εκδίκηση για τα θύματα του Τάγματος του Αζόφ; Θολό φαίνεται, αλλά δεν παύει να αποτελεί δικαιολογία.
- Να κυνηγήσει τους ναζιστές και τους ναρκομανείς; Παραμύθια της Χαλιμάς.
- Να εμποδίσει την επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς; Ναι αυτό είναι ισχυρή δικαιολογία.
- Να εξαπλώσει την επιρροή της Ρωσικής ομοσπονδίας: Οπωσδήποτε.
Αλλά με τόση σκληρότητα; Τόση απανθρωπιά; Με εκατόμβες αμάχων;
Ο Στάινμαϊερ βλέπει “αυτοκρατορική τρέλα”
Δικαιολογημένα λοιπόν ο πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαϊερ μίλησε για αυτοκρατορική τρέλα ζητώντας την δίκη των Πούτιν και Λαβρόφ για εγκλήματα πολέμου,
«Έχω δει αλλαγή στη ρωσική πολιτική, αλλά, για να είμαι ειλικρινής, δεν υπέθεσα ότι ο Ρώσος πρόεδρος θα έβαζε σε κίνδυνο τη χώρα του καταστρέφοντάς την από πολιτικής και οικονομικής πλευράς για χάρη μιας αυτοκρατορικής τρέλας» πρόσθεσε ο Στάινμαϊερ.
«Παλιά, πίστευα ότι η Μόσχα θα μπορούσε να φοβάται την επέκταση του ΝΑΤΟ, αλλά τώρα ξέρω ότι η Ρωσία φοβάται τη διάδοση της δημοκρατίας, τη λαχτάρα για ελευθερία και δικαιοσύνη», υπογράμμισε.
Η πιο αντιπροσωπευτική και αληθινή εκτίμηση για τα κίνητρα αυτού του φρικτού πολέμου. Κάτι ξέρει καλύτερα ο Γερμανός πρόεδρος.
