Βασισμένο σε δυο «πηγάδια μνήμης» είναι το νέο πόνημα του Κωστή Χατζημιχάλη. Είναι έργο που έχει στηριχθεί πρώτον, σε επιλεκτικές αναμνήσεις ανάμεικτες με διαβάσματα και δεύτερον, σε σκίτσα που κρατούν χαραγμένη στο χαρτί την εικόνα του τόπου και την απόλαυση της στιγμής.
Γράφει ο Νίκος Βολωνάκης
Αυτά τα δυο πηγάδια αποτέλεσαν τον κορμό και το άλλοθι, για να ολοκληρωθεί
και να ζωντανέψει στα χέρια μας μια εργασία ζωής, που είχε καταχωρηθεί σε
μπλοκάκια, σε ντουλάπια του σπιτιού στη Νάξο και να αναστηθούν με τη μορφή
βιβλίου, με τίτλο «Σκιτσαροντας αστικότητες στη Μεσόγειο» (εκδ. Νήσος).
Σε μια εποχή, όπου ο κόσμος αποκαλύπτεται ολοένα και πιο αδιανόητος -ένας
κόσμος πλανητικών καταστροφών, πανδημιών, ακραίων καιρικών φαινομένων,
πυρκαγιών και άλλων δεινών, πως να μην εμπεριέχεται γενικότερος κίνδυνος
εξαφάνισης; Ευτυχώς, υπάρχουν μαρτυρίες και σκίτσα, που συντηρούν τη μνήμη,
ειδικά όταν πρόκειται για χαρισματικό καθηγητή αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου
Θεσσαλονίκης, εξ ου και η αφιέρωση στον Δημήτρη Φατούρο.
Έχει ψωμί η υπόθεση, λέει σοφά ο λαός. Ακόμα κι όταν το περιεχόμενο δεν σε
αφορά η έχεις συνηθίσει να ξεφυλλίζεις τα βιβλία μόνο και μόνο για να μπορείς
να ανταπεξέλθεις σε παρεϊστικες ερωτήσεις η να παριστάνεις τον…ξύπνιο.
Ο Κωστής Χατζημιχάλης ενσαρκώνει στο βιβλίο την παροιμία από την Ερζεγοβίνη
που λέει πως «δεν υπάρχει στο νότο της Ευρώπης γη, όπου να μην γκαρίζει
γάιδαρος και συκιά να μην φυτρώνει»..Ωραία εικόνα -με ηχητική επένδυση- που
συγκινεί όσους ζουν η απλώς γνωρίζουν τι σημαίνει μεσογειακή ατμόσφαιρα..
Τα γαϊδουράκια, με τις ντομάτες να ξεχειλίζουν από τα κοφίνια, περνούσαν
μπροστά από το σπίτι μας στη Νάξο, γράφει ο συγγραφέας σ ένα κείμενο που
πάλλεται από συγκίνηση και βιώματα από την εποχή που ήταν μικρός. Σήμερα εκεί
βότσαλα δεν υπάρχουν, θύματα κι αυτά της ανοικοδόμησης, ενώ σε πρώτο πλάνο
μετά τη θάλασσα υψώνονται αμφίβολης νομιμότητας κακόγουστα κτίσματα.
Έχουν αντικαταστήσει τον παλιό ανεμόμυλο του Λαγούρου κι αργότερα στην ίδια θέση,
το μικρό εργοστάσιο ντοματοπολτού του Κανελλόπουλου. Ο ιστορικός πυρήνας
της πόλης ωστόσο, έχει επιβιώσει και σ αυτό έχουν βοηθήσει η πυκνή αμυντική
μεσαιωνική δομή, καθώς και τα πολλά σκαλιά, που δεν επιτρέπουν την είσοδο
αυτοκινήτων.
Ο καθηγητής Χατζημιχάλης περιηγείται με σκίτσα και κείμενα τις μεγάλες και
μικρές μεσογειακές πόλεις, αναζητώντας την ομορφιά της αστικότητας. Αναζητά
τις ποιότητες και την αίσθηση του οικείου στις πλατείες, τους δρόμους,τις
αγορές, τα ταβερνάκια, τα καφενεία και τους ταρσανάδες.
Αυτά συγκροτούν την μεσογειακη αστικότητα στους οικισμούς της ενδοχώρας και των νησιών.Τα 173 σκίτσα του βιβλίου αποτελούν ένα είδος γκράφιτι νοβελ, αποτελούν την παράπλευρη ωφέλεια των ταξιδιών του συγγραφέα στη Μεσόγειο, τα τελευταία 50 χρόνια, από τότε που δεν είχαμε πανδημία, δεν φορούσαμε μάσκες και κάναμε ταξίδια.
Συγκροτούν ένα είδος γεωγραφικού-πόλεο-αρχιτεκτονικού ημερολογίου και
μαζί με τα κείμενα συνθέτουν ένα διαφορετικό εργαλείο γνώσης και προσέγγισης
του χώρου, για όλους και όλες.
ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ, όποτε αυτό καταστεί δυνατό..
