Το μήνυμα για την μεγάλη σημασία της επανάστασης του 1821 στη Χαλκιδική και για το πόσο αναγκαία είναι η μελέτη και η διάδοση των ιστορικών στοιχείων, που δείχνουν όχι μόνο ηρωϊσμό και ανδρεία, αλλά συμπαγές εθνικό φρόνημα, δόθηκε χθες (Κυριακή) στον εορτασμό της 198ης επετείου της μάχης των Βασιλικών στο χώρο του μνημείου, κάτω από την μονή της Αγίας Αναστασίας (διασταύρωση Γαλαρινού).
Επιμέλεια άρθρου Νίκος Δημαράς
Την εκδήλωση οργάνωσε η Περιφερειακή ενότητα Χαλκιδικής με συμμετοχή των Δήμων Πολυγύρου, Σιθωνίας και Θέρμης με συμμετοχή και ενεργό στήριξη από τον Παγχαλκιδικό Σύλλογο “Αριστοτέλης”, παρουσία και εκπροσώπων από τον Σύλλογο Εμμανουήλ Παππάς, καθώς και πλήθους επισκεπτών και προσκυνητών της μονής.
Στην αρχή τελέστηκε θεία λειτουργία και μνημόσυνο των πεσόντων στο καθολικό της Αγίας Αναστασίας μέσα σε κλίμα κατάνυξης με τους ιερείς και τον εξαιρετικό ιεροψάλτη να δίνουν, με την υψηλών αξιώσεων απόδοση των ύμνων και των τροπαρίων, τον τόνο του σεβασμού στην ιερότητα της ημέρας και στην ιστορία της μονής.
Από το μνημόσυνο των πεσόντων στο καθολικό της Αγίας Αναστασίας.
Ο πανηγυρικός της ημέρας για την σημασία της επανάστασης
Το μέλος του Δ.Σ. του Παγχαλκιδικού Συλλόγου “Αριστοτέλης” Χρήστος Παυλούδης.
Ακολούθησε ο πανηγυρικός της ημέρας από τον Χρήστο Παυλούδη, μέλος του Δ.Σ. του Παγχαλκιδικού Συλλόγου με παράθεση εξαιρετικών στοιχείων σχετικά με την επανάσταση του ΄21 στη Χαλκιδική και για την σημασία της στην απελευθέρωση του έθνους.
Ανάμεσα σε άλλα ανέφερε:
Η ηρωική επανάσταση της Χαλκιδικής άρχισε στις 17 Μαΐου 1821 στον Πολύγυρο και τελείωσε στις 30 Οκτωβρίου 1821 στην Κασσάνδρα. Επί 6 και πλέον μήνες οι Έλληνες αγωνίστηκαν αγόγγυστα ενάντια, στον καλά οπλισμένο και πολυάριθμο τούρκικο στρατό, με μεγάλες απώλειες και σοβαρές συνέπειες για τον πληθυσμό. Η προσφορά όμως της Επανάστασης, στον γενικότερο αγώνα της πατρίδας μας, υπήρξε ανεκτίμητη.
Ο ηρωικός αγώνας δεν πήγε χαμένος. Οι επαναστάτες απασχολώντας μεγάλο αριθμό τουρκικών δυνάμεων έδωσαν τον απαραίτητο χρόνο για να εδραιωθεί η Επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο. Εξίσου σημαντικός ήταν ο ηθικός αντίκτυπος. Η επανάσταση της Χαλκιδικής ενέπνευσε ολόκληρες γενιές Μακεδόνων στους μετέπειτα αγώνες για την ελευθερία. Οι αγωνιστές του 1821 προσδοκούσαν τις αθάνατες αξίες στη ζωή: Τη Δικαιοσύνη, Ελευθερία, Αλήθεια, Θρησκεία, Αγάπη, Χρέος, Τιμή ή αντί αυτών έναν έντιμο θάνατο.
Κυρίαρχοι καπετάνοι στον αγώνα ήταν ο Εμμανπουήλ Παππάς από την περιοχή των Σερρών και ο Σταύρος Χάψας από την Συκιά Χαλκιδικής. Ειδικά για την μάχη των Βασιλικών αναφέρονται τα εξής ιστορικά στοιχεία:
Το σώμα του Καπετάν Σταύρου Χάψα, από την Αρναία μέσω Χολομώντα, φθάνει στα Βασιλικά, στην περιοχή Σέδες. Το σώμα του Εμμ. Παππά, μετά από συγκρούσεις με μικρές τουρκικές φρουρές, καταλαμβάνει θέσεις στα στενά της Ρεντίνας και στη Νέα Απολλωνία, για να εμποδίσει τον τουρκικό στρατό που έρχεται από τη Δράμα και τη Πόλη προς τη Νότια Ελλάδα. Η σύρραξη με τους Τούρκους δεν κράτησε πολύ, οι κακώς οπλισμένοι Έλληνες επαναστάτες υποχωρούν στο Άγιο Όρος. Στις 16 Ιουνίου, ο Εμμ. Παππάς με 200 πολεμιστές καταφεύγει στον Πολύγυρο. Λόγω έλλειψης πολεμοφοδίων, όλοι μαζί εγκαταλείπουν τον Πολύγυρο και υποχωρούν στην Κασσάνδρα.
Το σώμα του Καπετάν Χάψα υποχωρεί στα Βασιλικά. Κάτω από τη Μονή της Αγίας Αναστασίας, στη θέση «Κούτσουρο», γίνεται μια ηρωϊκή μάχη με τον τουρκικό στρατό και το ιππικό, όπου ο Καπετάν Χάψας και τα παλικάρια του πέφτουν στο πεδίο της μάχης, αφού έχουν σκοτώσει αρκετούς Τούρκους.
Μετά την μάχη των Βασιλικών, οι Τούρκοι του Μπαϊράμ προχωρούν στο εσωτερικό της Χαλκιδικής και καταστρέφουν τα πάντα: Αγία Αναστασία, Βασιλικά, Γαλάτιστα, Βάβδος. Τον Πολύγυρο τον παραδίδει στις φλόγες και από τα 1.600 σπίτια μόνο 2-3 σώζονται. Όλοι οι κάτοικοι και οι πολεμιστές υποχωρούν στη Κασσάνδρα και προς τη θάλασσα. Πολλοί μπαίνουν στα πλοία και φεύγουν για τα νησιά. Ο Μπαϊράμ αφού πέρασε και κατέστρεψε πολλά χωριά της Χαλκιδικής, φεύγει για τη Νότια Ελλάδα.
Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης, της βουλής και των άλλων φορέωνστο μνημείο των πεσόντων.
Κατάθεση στεφανιών στο εξαιρετικό μνημείο
Μετά τον πανηγυρικό έγινε κατάθεση στεφανιών στο χώρο του μνημείου από τον αν. υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σωκράτη Φάμελλο και εκπροσώπους της Περιφέρειας, της Βουλής, των Δήμων της περιοχής και των συλλόγων.
Αριστερά ο πρόεδρος του Παγχαλκιδικού Συλλόγου Ιωάννης Κοτσάνης, ενώ καταθέτει στεφάνι. Δεξιά ο επίτιμος πρόεδρος του ίδιου συλλόγου Μιχάλης Καρτσιώτης και ο δάσκαλος Στέργιος Σαμαράς, που φροντίζει το μνημείο.
Το εξαιρετικό μνημείο των πεσόντων, που βρίσκεται κάτω από την Αγία Αναστασία, δημιουργήθηκε από τον Σύλλογο Χαλκιδικιωτων, ψυχή του οποίου και πρόεδρος επί πολλά χρόνια ήταν ο αειθαλής δάσκαλος Μιχάλης Καρτσιωτης (τώρα επίτιμος). Την φιλοτέχνηση είχε ο σπουδαίος καλλιτέχνης Γιώργος Τσάρας καθηγητής Γλυπτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, ενώ την φροντίδα παράλληλα με την διοίκηση του Παγχαλκιδικού Συλλόγου και τον πρόεδρό του Ιωάννη Κοτσάνη έχει ο τοπικός δάσκαλος Στέργιος Σαμαράς από τον Γαλαρινό.
