Συγκίνηση στον πνευματικό κόσμο της χώρας, αλλά και γενικότερα σε ανθρώπους, που την είχαν γνωρίσει είτε από κοντά, είτε μέσα από τα βιβλία της, προκάλεσε ο θάνατος της Αμαλίας Μεγαπάνου σε ηλικία 91 ετών.
Η διακεκριμένη συγγραφέας με πλούσιο έργο και αξιόλογη παρουσία στα ελληνικά γράμματα ήταν η γυναίκα που ταύτισε τη ζωή της με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, του οποίου υπήρξε σύζυγος από το 1951 μέχρι το 1972.
Η Αμαλία Μεγαπάνου, το γένος Κανελλοπούλου, γεννήθηκε το 1929 στην Αθήνα και ήταν κόρη του Αναστάσιου Κανελλόπουλου, αδερφού του πολιτικού και φιλοσόφου Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Το 1951 παντρεύτηκε με τον μετέπειτα πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η Μεγαπάνου τον ακολούθησε και στην εξορία του στο Παρίσι τη δεκαετία του ΄60.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που συνάντησε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος Τζον Κένεντ. Στη συνάντηση βγάζουν μαζί φωτογραφίες, αλλά τα φλας κλέβει η σύζυγος Καραμανλή, η οποία είναι εξίσου κομψή όσο και η Τζάκι.
Η φράση Καραμανλή: «Σκάσε, Αμαλία»
Το «σκάσε, Αμαλία!» το ξεστόμισε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ενώ η Αμαλία Μεγαπάνου στεκόταν πλάι του στο μπαλκόνι από όπου ο ίδιος θα έβγαζε λόγο. Η φράση, για κακή του τύχη, ακούστηκε από το μικρόφωνο. Η σχέση τους κράτησε μέχρι το 1972, όταν και αποφάσισε να πάρει διαζύγιο. Αιτία ήταν η δύσκολη συμβίωση, την οποία παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Καραμανλής.
Ύστερα από αυτόν τον γάμο παντρεύτηκε τον μαιευτήρα Επαμεινώνδα Μεγαπάνο, στις 17 Μαΐου 1973, του οποίου το όνομα πήρε και χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια της συγγραφικής της καριέρας.
Από τις κομψότερες γυναίκες της εποχής
Όπως έγραφαν οι κοσμικές στήλες της εποχής η Αμαλία ήταν ίσως μία από τις κομψότερες γυναίκες που πέρασαν ποτέ από το πλευρό Έλληνα πολιτικού. Ανιψιά του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, η Αμαλία αποτέλεσε ένα από τα σκαλοπάτια επάνω στα οποία πάτησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όπως λένε κάποιοι, όσο ακόμη ήταν στα πρώτα πολιτικά βήματά του. Η καταγωγή της ήταν από την Πάτρα, όπως άλλωστε και του Κανελλόπουλου.
Κατά τη διάρκεια του γάμου της με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, άφησε να ξεδιπλωθεί ένα μεγάλο μέρος του ταμπεραμέντου της και φυσικά φρόντιζε πάντα να εντυπωσιάζει με τις κομψές εμφανίσεις της τις ομηγύρεις των εκδηλώσεων στις οποίες παρευρίσκετο το ζεύγος Αμαλίας-Κωνσταντίνου.
Πάνω με τον Τζον Κέννεντι και την Τζάκι σε συνάντηση των ηγετών.
Κάτω με το ζεύγος Κωνσταντίνου Τσάτσου μετέπειτα προέδρου της Δημοκρατίας
Τα μαλλιά της ήταν τις περισσότερες φορές μαζεμένα σε περίτεχνα, πάντως χαλαρά σινιόν και στολισμένα με στρας μπαρέτες και τσιμπιδάκια. Το μακιγιάζ της ήταν διακριτικό, το χαμόγελό της κάπως σφιγμένο και το βλέμμα της βαθύ. Τα φορέματά της έφεραν πάντα την υπογραφή των μεγαλύτερων και γνωστότερων Eλλήνων και ξένων σχεδιαστών της εποχής.
Στο γραφείο της σε ώρα εργασίας, με αφοσίωση και δυναμισμό.
Γενικότερα η Αμαλία συγκέντρωνε στο πρόσωπό της τη συμπάθεια των περισσοτέρων κοσμικών και μη της εποχής. Ο δυναμικός χαρακτήρας της ήταν γνωστός και υπογραμμιζόταν πάντα από το σταθερό περπάτημά της πάνω σε ψηλά τακούνια στιλέτο με αέρα αποφασιστικό. Αυτό τον αέρα, από ό,τι λέγεται, τον διατηρούσε και εν οίκω, στο διαμέρισμα της Καρνεάδου στο Κολωνάκι, όπου πέρασε αρκετό καιρό μαζί με τον σύζυγό της Κωνσταντίνο.
Απ’ τον έγγαμο βίο με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή δεν έλειπαν οι φασαρίες. Έμεναν σε ένα διαμέρισμα στην οδό Καρνεάδου στο Κολωνάκι, χωρίς ιδιαίτερες πολυτέλειες. Ο Καραμανλής είχε συχνές εκρήξεις οργής, στο στόχαστρο των οποίων βρισκόταν συχνά η Αμαλία. Η πιο διάσημη έκρηξή του είναι αναμφίβολα η στιγμή που της φώναξε «Σκάσε Αμαλία!» όταν ετοιμαζόταν να ξεκινήσει τον λόγο του.
Ο πρωθυπουργός εκείνη τη στιγμή στάθηκε άτυχος, γιατί μίλησε πολύ κοντά στο μικρόφωνο και η φωνή του ακούστηκε παντού. Η ιστορία διαδόθηκε σε όλη τη χώρα και η ατάκα έχει περάσει στην ιστορία. Για πολλούς, συμβολίζει τη διαφορά στην καλλιέργεια και το κοινωνικό στάτους των συζύγων: η «κυρία» Αμαλία και ο «χωριάτης» Καραμανλής…
“Έχω περπατήσει την ζωή μου, δεν την πέρασα έτσι…”
Σε μια συνέντευξη στη Μαρία Θερμού για το ΒΗΜΑ με την αφορμή της έκδοσης ενός ογκώδους λεξικού το οποίο περιλαμβάνει όλα τα ονόματα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Μυθολογικά και ιστορικά. Με χρονολογικό όριο τον 1ο μ.Χ. αιώνα, όταν ο αρχαίος ελληνικός κόσμος είχε πλέον υποχωρήσει και νέες δυνάμεις είχαν πάρει τη σκυτάλη. Ο τίτλος «Πρόσωπα – Και άλλα κύρια ονόματα», μια δουλειά δώδεκα ετών, για την οποία η Μεγαπάνου εργαζόταν από τις 8.30 π.μ. μέχρι τις 4.30 μ.μ.
Στη συνέντευξη αυτή η δημοσιογράφος ρώτησε την συγγραφέα:
– Τι σας αντιπροσωπεύει περισσότερο, η Αμαλία Μεγαπάνου που αντέγραφε σχέδια για κεντήματα, η Αμαλία Μεγαπάνου της Αννας ή τώρα του Λεξικού;
– Κοιτάξτε, η Αμαλία Μεγαπάνου είναι το παιδί της μάνας μου και του πατέρα μου, που έφθασε ίσαμε εδώ. Είναι μία διαδρομή. Την κάνεις και περνάς από δάση, από χαράδρες, από επικίνδυνα μέρη, από ανέσεις κτλ. Γι’ αυτό λέω την ηλικία μου, γιατί την έχω περπατήσει, δεν την έχω περάσει έτσι ώσπου να φθάσω εδώ, μαζί με σας.
Τα έργα της και ο διάλογος με μια ιερόδουλη
Τα κυριότερα έργα της:
– “Το παιδί της μάνας μου”, Libro, 1982
– “Σχέδια από ελληνικά κεντήματα: Πρακτικός οδηγός”, Μουσείο Μπενάκη, 1981
– “Η ξύπνια χελώνα”, Libro, 1983
– “Φιλαρέτης: Ελπινίκη”, Libro, 1986
– “Διάλογος με την Άννα”, 1988
– “Έκτωρ”, Libro, 1989
– “Η γκρίζα πέτρα”, Libro, 1991
– “Το Φιρφιρί, οι Φιρφιρογέννητοι και η μεγάλη κωπηλασία”, Καστανιώτης, 1992
– “10 λεπτά”, Libro, 1992
– “Η διαφανής αμπούλα”, Libro, 1993
– “Το μαύρο ταξί”, Libro, 1994
– “Εμείς και το κουτάβι”, Libro, 1994
– “Σιμώνη”, Γαβριηλίδης, 2004
– “Πρόσωπα και άλλα κύρια ονόματα (Μυθολογικά, ιστορικά έως τον 1ο μ.Χ. αιώνα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας)”, Μουσείο Μπενάκη, 2006.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε στην κοινή γνώμη το έργο της “Διάλογος με την Άννα”. Πρόκειται στην ουσία για μια έρευνα, που έκανε η συγγραφέας σε οίκους ανοχής της Αθήνας για να καταλήξει στο σαλονάκι μιας ιερόδουλης. Ακολούθησε ένας ειλικρινής και σε βάθος διάλογος με στόχο της συγγραφέως να διερευνήσει το αν η γυναίκα γεννιέται πόρνη ή γίνεται εξ αιτίας του περιβάλλοντος και των συνθηκών, που της επιβάλλονται.
Το συμπέρασμα η Αμαλία το άφησε στον αναγνώστη. Ωστόσο μέσα από αυτό το βιβλίο φάνηκε ο δυναμισμός της Μεγαπάνου και η τόλμη της να καταπιάνεται με μεγάλα κοινωνικά και άλλα προβλήματα.
