Μια ακόμη εξαιρετική μελέτη με τεκμηριωμένα στοιχεία, βασισμένα σε νέα διεθνή μοντέλα υπολογισμού, παρουσιάζει το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, δίνοντας ένα χρήσιμο εργαλείο στην πολιτεία, αλλά και ενημερώνοντας υπεύθυνα τους πολίτες για τα όσα θα ακολουθήσουν τον Αύγουστο, αλλά και μέχρι τέλος του χρόνου σε περίπτωση μη επαρκών μέτρων κατά της διασποράς του κορωνοϊού, αλλά και για το πως μπορούμε να βοηθηθούμε όλοι για καλύτερα αποτελέσματα.

Εδώ τα κύρια σημεία της αναλυτικής μελέτης:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΟΜΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
Καθηγητής Δημοσθένης Α. Σαρηγιάννης
Τηλ.  : +30 2310 99 4562
e-mail :sarigiannis@auth.gr
Θεσσαλονίκη, 1/8/2020
Αριθ. Πρωτ. 99 /2020
…………………………………………………………..

Θέμα: Μελέτη της διασποράς του κορωνοϊού στην Ελλάδα κατά την καλοκαιρινή περίοδο

Το εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ και η ομάδα HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Ανθρώπινη Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕΔΕΚ), σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια Προηγμένων Σπουδών στην Παβία και την Πίζα της Ιταλίας, μελέτησαν τη διασπορά του κορωνοϊού στην Ελλάδα και αξιολόγησαν την αποτελεσματικότητα των μέτρων περιορισμού της μετάδοσης του.

Με δεδομένους τους εντατικούς ελέγχους που πραγματοποιούνται στις πύλες εισόδου της χώρας, οι ροές ασυμπτωματικών/προσυμπτωματικών φορέων έχουν μειωθεί σε σχέση με το τέλος Ιουνίου και τις πρώτες μέρες του Ιουλίου από 50 με 55 ημερησίως (όπως είχε υπολογισθεί από το μοντέλο) σε περίπου 10 με 15, γεγονός που συντέλεσε στη σχετικά καλή εικόνα μέχρι και πριν 4 μέρες.

Εντούτοις, οι αυξημένες ροές εκείνων των ημερών, σε συνδυασμό με την πλημμελή εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και χρήσης της μάσκας, συντέλεσαν σε διασπορά του ιού στην κοινότητα, η οποία εκδηλώνεται με την αύξηση των νέων κρουσμάτων τις τελευταίες 3 ημέρες.

Για την καλύτερη αποτύπωση της πραγματικής εικόνας όπως αυτή διαμορφώνεται από το ρυθμό μεταβολής νέων κρουσμάτων, υπολογίζεται ότι ένας αριθμός περίπου 15 ασυμπτωματικών/προσυμπτωματικών φορέων εισέρχεται στη χώρα σε ημερήσια βάση από τις 14 Ιουλίου.

80 την ημέρα τέλος Αυγούστου και 260 θάνατοι

Με βάση αυτές τις προβλέψεις, διαφαίνεται μια συνεχής αύξηση των κρουσμάτων τις επόμενες ημέρες, η οποία θα αγγίξει τα 80 νέα κρούσματα την ημέρα την τελευταία εβδομάδα του Αυγούστου.

Στην περίπτωση αυτή, στις 30 Σεπτεμβρίου ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων αναμένεται να διαμορφωθεί  σε περίπου 11.500, ενώ οι θάνατοι θα είναι περίπου 260.

Εντούτοις, αναμένεται επιπλέον επιβάρυνση της κατάστασης, λόγω των μαζικών κοινωνικών εκδηλώσεων, τόσο παραδοσιακού χαρακτήρα (πανηγύρια), όσο και των σχετικών με τα τουριστικά παραθαλάσσια θέρετρα (beachparties). Στην περίπτωση αυτή, αναμένεται μια επιπλέον αύξηση του ρυθμού μεταβολής των κρουσμάτων, και τα 80 κρούσματα ημερησίως αναμένονται 10 μέρες νωρίτερα, τις αμέσως επόμενες ημέρες από τις 20 Αυγούστου.

Αντίστοιχα, η έλλειψη προστατευτικών μέτρων (μη τήρηση αποστάσεων και χρήση μάσκας) σε εσωτερικούς χώρους θρησκευτικής λειτουργίας, αναμένεται επίσης να έχει δυσμενή επίδραση στην επιδημιολογική εικόνα, αν και σε μικρότερο βαθμό από ότι οι μαζικές εορταστικές εκδηλώσεις.

Στη περίπτωση που συνδυαστούν οι δύο παραπάνω επιβαρυντικές συνθήκες, η κατάσταση διαμορφώνεται ακόμα πιο δυσοίωνη, και τα 80 περιστατικά ημερησίως αναμένονται περίπου στις 20 Αυγούστου .

Επιπλέον, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί εάν δεν εντατικοποιηθούν περαιτέρω οι έλεγχοι στις πύλες εισόδου της χώρας, και κατά την περίοδο του Αυγούστου που αναμένεται να αυξηθεί η τουριστική κίνηση στη χώρα, θεωρήσουμε ότι συνολικά εισέρχονται καθημερινά 20 ασυμπτωματικοί/προσυμπτωματικοί φορείς.

Στην περίπτωση αυτή, που αντιπροσωπεύει ένα πιθανό, αλλά δυσμενές σενάριο, τα 80 νέα κρούσματα ανά ημέρα αναμένονται νωρίτερα, στις 13 Αυγούστου, ενώ εάν δεν ληφθούν επιπλέον μέτρα, η κατάσταση θα διαμορφωθεί με τρόπο παραπλήσιο των λοιπών Βαλκανικών χωρών μέχρι το τέλος του έτους.

Περιορισμός κοινωνικών εκδηλώσεων

Με βάση τα παραπάνω, κρίνονται αναγκαία, τόσο ο περιορισμός της διασποράς από τις μαζικές κοινωνικές εκδηλώσεις και στους χώρους θρησκευτικής λατρείας, όσο και της εντατικοποίησης των ελέγχων στις πύλες εισόδου, έτσι ώστε να μην εισέρχονται σε καθημερινή βάση περισσότεροι από 10-15 ασυμπτωματικοί/ προσυμπτωματικοί φορείς.

Εάν τα παραπάνω συνδυαστούν με τη χρήση προστατευτικής μάσκας σε περισσότερους εσωτερικούς χώρους, αυτό θα συντελέσει σε συνολικότερη μείωση της μεταδοτικότητας και σε πολύ καλύτερη πρόγνωση της επιδημιολογικής εικόνας.

Στην τελευταία περίπτωση, η άμεση εφαρμογή των παραπάνω μέτρων μπορεί να συντελέσει στον περιορισμό του αριθμού κρουσμάτων σε περίπου 60 ημερησίως για όλη την περίοδο του Αυγούστου, ενώ η αυξητικής τάση που αναμένεται μετά το τέλος Αυγούστου θα μπορούσε να αναχαιτιστεί με επιπλέον μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, τα οποία δε θα έπλητταν την τουριστική δραστηριότητα (π.χ. καθυστέρηση ανοίγματος των σχολείων, περιορισμός συγχρωτισμού σε δημόσιες υπηρεσίες, σούπερ μάρκετ και πολυκαταστήματα, κ.α.).

Συμπερασματικά, με βάση τα παραπάνω, κρίνεται αναγκαία

  • Η διατήρηση και μαζική εφαρμογή των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης σε κλειστούς χώρους και σε μέσα μαζικής μεταφοράς (με περιορισμό στο 50% της πληρότητάς τους και ανάλογη αύξηση των δρομολογίων για την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού)
  • Η αποφυγή άσκοπου συγχρωτισμού, μαζικών κοινωνικών εκδηλώσεων και η μη τήρηση κανόνων σε χώρους θρησκευτικής λατρείας
  • Η υποχρεωτική και ορθή χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους

Τα παραπάνω μέτρα θα πρέπει να επιβληθούν και να γίνει υποχρεωτική η εφαρμογή τους με αντίστοιχη παρακολούθηση και επιβολή αυτής της εφαρμογής από όλους. Οι απλές συστάσεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Τα δε πρόστιμα για την μη εφαρμογή των κανόνων θα μπορούσαν γίνουν πιο υψηλά σε αντιστοιχία με άλλες παρόμοιες χώρες του εξωτερικού (Κύπρος, Ιταλία όπου το πρόστιμο για τη μη εφαρμογή των μέτρων κυμαίνεται από 300 έως 500 €)

Επιπλέον πρέπει να διατηρηθεί ο υψηλός βαθμός ανίχνευσης των φορέων SARS-CoV-2 στη χώρα και να μειωθεί ο χρόνος ταυτοποίησης των θετικών στον κορωναϊό. Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με τα παρακάτω μέτρα:

  • Εντατικοποίηση των ελέγχων στις πύλες εισόδου για τον περιορισμό των ροών ασυμπτωματικών/προσυμπτωματικών φορέων με ταυτόχρονη μείωση του χρόνου ταυτοποίησης του ιού. Το τελευταίο μπορεί να επιτευχθεί με αύξηση των διαθέσιμων τεστ και ενεργοποίηση πανεπιστημιακών εργαστηρίων τα οποία μπορούν να αυξήσουν την ικανότητα της χώρας να ταυτοποιήσει τον κορωναϊό γεννητικά (με τεχνική RT-PCR)σε λιγότερο από 24 ώρες.
  • Εντατικοποίηση των ελέγχων στην κοινότητα για τον εντοπισμό πιθανών φορέων που μπορούν να δημιουργήσουν νέες αλυσίδες μετάδοσης
  • Συνεχής επανεξέταση της κατάστασης με βάση την καθημερινή επιδημιολογική εικόνα, δεδομένης της αβεβαιότητας ως προς τον πραγματικό αριθμό των κρουσμάτων στην κοινότητα

Βιβλιογραφία

[1] J.C. Blackwood and L.M. Childs, An introduction to compartmental modeling for the budding infectious disease modeler. Letters in Biomathematics, 2018. 5(1): p. 195-221.

[2] B.F. Maier and D. Brockmann, Effective containment explains sub-exponential growth in confirmed cases of recent COVID-19 outbreak in Mainland China. medRxiv, 2020: p. 2020.02.18.20024414.

[3] T. Russell, J. Hellewell, S. Abbott, N. Golding, H. Gibbs, C. Jarvis, K. Zandvoort, S. Flasche, S. Eggo, W. Edmunds, and A. Kucharski, Using a delay-adjusted case fatality ratio to estimate under-reporting. https://cmmid.github.io/topics/covid19/global_cfr_estimates.html. 2020.