Μια δικαστική απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου ανατρέπει το καθεστώς λειτουργίας της ιστορικής Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά με κίνδυνο δήμευσή της από το κράτος της Αιγύπτου και μετατροπή της σε μουσείο.
Η εξέλιξη αυτή έφερε στο φως της δημοσιότητας την μακροχρόνια διαμάχη της Μονής με το αιγυπτιακό κράτος, που πέρασε από χίλια κύματα.
Η Μονή της Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, το αρχαιότερο εν λειτουργία χριστιανικό μοναστήρι στον κόσμο, έρχεται αντιμέτωπο με τον κίνδυνο δήμευσης μετά από απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις σε διεθνές επίπεδο.
Η δικαστική διαμάχη μεταξύ της Μονής της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά και του αιγυπτιακού κράτους ξεκίνησε το 2012, μετά την προσφυγή που κατέθεσε σε αιγυπτιακό δικαστήριο ένας απόστρατος στρατηγός του αιγυπτιακού στρατού, μέλος μιας διακρατικής οργάνωσης σουνιτών ισλαμιστών, γνωστή με την ονομασία «Αδελφοί Μουσουλμάνοι».
Κίνησε την διαδικασία η Μουσουλμανική Αδελφότητα
Η δικαστική επίθεση προς τη Μονή εντάθηκε την περίοδο που βρισκόταν στην εξουσία η Μουσουλμανική Αδελφότητα, όταν την υπόθεση ενάντια στη Μονή ανέλαβε η περιφέρεια του νότιου Σινά.
Το βασικό αντικείμενο της διαμάχης αφορά την περιουσία της Μονής, καθώς επιδίωξη των αντιδίκων της Μονής ήταν η έξωση των μοναχών και η δήμευση της περιουσίας της από το κράτος, με στόχο τη μετατροπή της σε μουσείο και τουριστικό αξιοθέατο.
Βέβαια, την περίοδο που ανήλθε ο στρατάρχης Σίσι στην εξουσία, σημερινός πρόεδρος της Αιγύπτου, η μοναστική κοινότητα θεώρησε πως η υπόθεση θα λυθεί, καθώς ο ίδιος σε δηλώσεις του επανειλημμένα έκανε λόγο για το πόσο σοκαρισμένος είναι με τις μεθοδεύσεις των Αδελφών Μουσουλμάνων.
Είχε συνεργαστεί με την Ελλάδα
Μάλιστα, τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα συνεργάστηκε επισταμένως με το καθεστώς Σίσι για να λυθεί η συγκεκριμένη εκκρεμότητα, η οποία φάνηκε πως έβαινε προς επίλυση, ιδιαίτερα μετά και τη διμερή στρατηγική συμφωνία που προωθούν οι δύο κυβερνήσεις.
Επί του πρακτέου, μετά από πιέσεις της ελληνικής κυβέρνησης αποφασίστηκε να υπάρξει ένας εξωδικαστικός συμβιβασμός μεταξύ της Μονής και του αιγυπτιακού δημοσίου.
Ωστόσο, εδώ και αρκετούς μήνες η απόφαση αυτή καθυστερούσε δραματικά, χαμένη στον γραφειοκρατικό κυκεώνα της αιγυπτιακής διοίκησης.
Τελικά, όταν έφτασε η κρίσιμη στιγμή και τα απαραίτητα έγγραφα «έφτασαν» στο προεδρικό γραφείο για επικύρωση, το αιγυπτιακό δικαστήριο εξέδωσε την απόφαση, τορπιλίζοντας την διαδικασία.
Μεθόδευση του αιγυπτιακού κράτους
Πηγές που γνωρίζουν καλά την υπόθεση έκαναν λόγο για μεθόδευση του αιγυπτιακού κράτους, το οποίο ισχυρίζονται πως επέλεξε να «κρυφτεί» πίσω από την απόφαση του δικαστηρίου για να μην εφαρμόσει στην πράξη τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, παρά τις δεσμεύσεις που είχε δώσει.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν πως ο μόνος τρόπος να ανατραπεί η απόφαση είναι η ισχυρή πίεση της ελληνικής κυβέρνησης προς το Κάιρο, ζητώντας ουσιαστικά την εφαρμογή της πρότερης συμφωνίας.
Τι περιλαμβάνει η απόφαση
Η απόφαση ουσιαστικά αποδίδει τη Μονή στο αιγυπτιακό κράτος, στερώντας της το ιδιοκτησιακό status που ισχύει από τη στιγμή που η Μονή ιδρύθηκε, πριν από περίπου 1.500 χρόνια, από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό.
Ο πατέρας Πορφύριος, εκπρόσωπος του μοναστηριού στην Ελλάδα έκανε λόγο για «ατιμωτική απόφαση», που μετατρέπει τη μοναστική κοινότητα από ένα μνημείο μεγάλης θρησκευτικής και πολιτισμικής σημασίας σε μουσείο.
Σε ό,τι αφορά την έξωση των μοναχών, σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή δεν πρόκειται να συμβεί σύντομα, καθώς η απόφαση προβλέπει τη δυνατότητα η μοναστική κοινότητα να συνεχίσει να θρησκεύεται εντός του μοναστηριού.
Ωστόσο, όπως επισημάνθηκε, ελλοχεύει ο κίνδυνος σταδιακά η μοναστική κοινότητα να φθίνει. Οι περισσότεροι μοναχοί ανανεώνουν τη βίζα τους κάθε 9 μήνες και συνεπώς επικρατεί έντονος προβληματισμός, καθώς αρκετά μέλη της κοινότητας «βλέπουν» πως υπάρχει ένα ευρύτερο σχέδιο των αιγυπτιακών αρχών για την αναστολή της λειτουργίας του μοναστηριού και τη μετατροπή του σε μουσειακό χώρο.
Συνεπώς, δεν αποκλείουν η απόφαση του δικαστηρίου να αποτελεί απλώς το πρώτο μέρος του σχεδίου, υποστηρίζοντας πως σε δεύτερη φάση υπάρχει η πιθανότητα να μην ανανεωθούν οι άδειες παραμονής των μοναχών και το μοναστήρι να οδηγηθεί μοιραία σε μαρασμό και, τελικά, να μπει λουκέτο σε μια από τις ιστορικότερες μονές του Ορθόδοξου Κόσμου.
ΥΠΕΞ: Δεν υπάρχει περιθώριο απόκλισης από όσα είχαν πει Μητσοτάκης-Σίσι
Το ΥΠΕΞ μετά τις πληροφορίες για επαπειλούμενο λουκέτο στη Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά, σχολίασε ότι δεν υπάρχει περιθώριο απόκλισης από όσα είχαν δεσμευτεί δημοσίως Μητσοτάκης και Σίσι.
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, σε απάντηση ερώτησης δημοσιογράφου για τις πρόσφατες εξελίξεις αναφορικά με την Ι.Μ. Αγίας Αικατερίνης του Όρους Σινά, επισήμανε τα εξής:
«Οι κυβερνήσεις Ελλάδας και Αιγύπτου εργάστηκαν συστηματικά το τελευταίο διάστημα για μια συμφωνία, η οποία θα διασφαλίζει τον ιερό Ελληνορθόδοξο χαρακτήρα της περιοχής. Είμαστε εν αναμονή της αποστολής της απόφασης του αιγυπτιακού δικαστηρίου που εξεδόθη χθες.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών επικοινώνησε αμέσως με τον υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου και κατέστησε σαφές ότι δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να αποκλίνουμε από την κοινή κατανόηση των δύο πλευρών, η οποία εκφράστηκε από τους ηγέτες των δύο χωρών στο πλαίσιο του πρόσφατου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Αθήνα».
Ιερώνυμος: Δεν θέλω να πιστέψω πως βιώνουμε μία ακόμη ιστορική «άλωση»
Σε δήλωσή του, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος καταδίκασε «απερίφραστα» τη συγκεκριμένη απόφαση, εκφράζοντας «απέραντη θλίψη» και «εύλογη οργή» για το θέμα.
Παράλληλα, ζητεί την κινητοποίηση κάθε ελληνικής και διεθνούς Αρχής, καθώς «η περιουσία της Μονής υφαρπάζεται και δημεύεται, και ο πνευματικός αυτός Φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού αντιμετωπίζει πλέον ζήτημα πραγματικής επιβίωσης».
Ο Αρχιεπίσκοπος κατηγόρησε την κυβέρνηση της Αιγύπτου ότι αποφάσισε, «παρά τις περί του αντιθέτου πρόσφατες δεσμεύσεις του Αιγύπτιου Προέδρου προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό, να καταλύσει κάθε έννοια δικαίου και, ουσιαστικά, να επιχειρήσει να σβήσει μονοκοντυλιά την ίδια την ύπαρξη της Μονής, αναιρώντας αυτή καθαυτή την όλη λειτουργία Της, το ίδιο το λατρευτικό και το πνευματικό Της έργο, ομοίως και το πολιτιστικό».
«Καταδικάζω απερίφραστα κάθε προσπάθεια αλλαγής του καθεστώτος που επί 15 αιώνες ισχύει στην εν λόγω περιοχή και απευθύνω έκκληση προς την υπεύθυνη Ελληνική Κυβέρνηση και προσωπικά προς τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ενεργήσει άμεσα τα δέοντα, ούτως ώστε να επανέλθει η κανονική και νόμιμη τάξη και να μην καταργηθεί ουσιαστικά η Ιερά Μονή», αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος στη δήλωσή του.
«Δεν θέλω και δεν μπορώ να πιστέψω πως σήμερα ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία βιώνουν μία ακόμη ιστορική “άλωση”» καταλήγει η δήλωση του Αρχιεπισκόπου, διαμηνύοντας ότι «αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε».
