Η περίοδος των σεισμών του 1978 στη Θεσσαλονίκη, πέρα από τα δεινά, που έφερε, αποτέλεσε και την μεγάλη ευκαιρία για να γνωρίσουν οι πολίτες το τι συμβαίνει με τους σεισμούς στην Ελλάδα, ποιες περιοχές είναι σεισμογενείς, που υπάρχουν μεγάλα ρήγματα και πως γεννιούνται οι μεγάλοι σεισμοί.
Μάθαμε όλοι, πολίτες και δημοσιογράφοι με κορυφαίο δάσκαλο τον καθηγητή γεωφυσικής και σεισμολογίας Βασίλη Παπαζάχο, που είχε το μεγάλο βάρος της παρακολούθησης του σεισμικού φαινομένου της Βόλβης, απ όπου προήλθαν τα καταστροφικά 6,5 Ρίχτερ της 20ης Ιουνίου 1978, αλλά ανέλαβε και το έργο της ενημέρωσης με βοηθούς τον αείμνηστο Γιώργο Λεβεντάκη και πολλούς ακόμη, μεταξύ των οποίων και μερικοί σημερινοί καθηγητές.
Γράφει ο Νίκος Δημαράς
Ο γιος του Κώστας Παπαζάχος δεν είχε ακόμη ενταχθεί στο διδακτικό προσωπικό, αλλά εκ των υστέρων απέδειξε ότι είναι άξιος συνεχιστής του σπουδαίου έργου του πατέρα του και σήμερα δίνει τις πιο έγκυρες αναλύσεις για τα σεισμικά φαινόμενα στον ελλαδικό χώρο.
Μεταξύ των άλλων ο Βασίλης Παπαζάχος μας έμαθε για τις ενεργές σεισμικές ζώνες της Ελλάδας, εντάσσοντας σε αυτές και την Ζώνη Θεσσαλίας – Σποράδων – Βορείου Αιγαίου, που είχε προκαλέσει πολλούς σεισμούς στο παρελθόν.
Συνέντευξη του Β. Παπαζάχου στον Ν. Δημαρά το 1978 για την “Μακεδονία”
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για την Θεσσαλία ξεκινούσε από το γεγονός ότι και ο ίδιος είναι Θεσσαλός, από το Σμόκοβο και βίωσε τις συνέπειες ενός μεγάλου σεισμού, που το 1954 προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στους Σοφάδες Καρδίτσας, λίγα χιλιόμετρα από το δικό του χωριό.
Έτσι στις κατά καιρούς συνεντεύξεις μας έλεγε πολλά για τους σεισμούς στη Θεσσαλία, που αποτέλεσαν μια μακροχρόνια μελέτη και εντάχθηκαν σε ειδική έκδοση..
Πρόκειται για το βιβλίο με τίτλο “ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ” (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΗ) των Βασίλη και Κατερίνας Παπαζάχου, με πολύ πλούσιο υλικό.
Τόσο από το βιβλίο αυτό, όσο και από άλλες εκδόσεις, προκύπτει ότι στη θεσσαλική γη, υπάρχει ένα ρήγμα που ξεκινά από τη περιοχή της λίμνης των Κρεμαστών, στα σύνορα Θεσσαλίας, Ηπείρου και Στερεάς Ελλάδας, “προχωρά” προς τον νομό Καρδίτσας, “κατεβαίνει” νότια στο νομό Λάρισας, συνεχίζει στον νομό Μαγνησίας και περνώντας βόρεια από τις Σποράδες, κατευθύνεται προς την Λέσβο και από εκεί στη Μ. Ασία.
Οι ισχυρότεροι όμως σεισμοί προκαλούνται από ρήγματα που βρίσκονται στις ανατολικές ακτές της Θεσσαλίας μέσα στη θάλασσα (στον Παγασητικό Κόλπο και έξω απ’ αυτόν), ιδιαίτερα στο νότιο τμήμα του προς το Μαλιακό Κόλπο. Και φυσικά, μικρά τοπικά ρήγματα, διασχίζουν σχεδόν όλη την Θεσσαλία.
Ο παλαιότερος γνωστός σεισμός στη Θεσσαλία που είναι γνωστός, έγινε το 510 π.Χ. Κατέστρεψε τα Φάρσαλα, όπου βρήκε τον θάνατο και ο Αντίοχος, γιος του ηγεμόνα της πόλης Εχεκρατίδη.
Ακολούθησαν πολλοί σεισμοί με ανεπαρκή στοιχεία. Αλλά εδώ και έναν αιώνα τα στοιχεία είναι αρκετά και δείχνουν ένα πλήρες ιστορικό των σεισμών της Θεσσαλίας.
1905: Η Μαγνησία πλήττεται από σεισμό 6,3R και καταστρέφεται το χωριό Κεραμίδι.
1911: Νέος σεισμός, με επίκεντρο κοντά στο Κεραμίδι, όπως και ο προηγούμενος (6,0R – VIII), προκαλεί ζημιές στη Μαγνησία.
ΛΑΡΙΣΑ 1941
1930: Τρίτος σεισμός με επίκεντρο το Κεραμίδι (6,0R, VIII) καταστρέφει το χωριό Πουρί της Μαγνησίας, προκαλεί ζημιές σε άλλους οικισμούς και γίνεται αντιληπτός ως την Εύβοια.
1941: Ισχυρότατος σεισμός (6,3R,IX), πλήττει τη Λάρισα. 40 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 100 τραυματίστηκαν, ενώ 10.000 έμειναν άστεγοι.
1954: Στις 30 Απριλίου 1954 πολύ ισχυρός σεισμός (7,0R, IX), καταστρέφει τους Σοφάδες και προκαλεί τεράστιες ζημιές σε άλλες πόλεις. 25 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, 157 τραυματίστηκαν,6.599 κτίρια καταστράφηκαν τελείως, 9.154 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 12.920 μικρότερες ζημιές.
1955: Σεισμός 6,2R, προκάλεσε πολλές ζημιές στον Βόλο. Ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του, 41 τραυματίστηκαν και 20.000 έμειναν άστεγοι. 449 σπίτια έγιναν ακατοίκητα, ενώ περισσότερα από 11.000 υπέστησαν σοβαρές ή μικρότερες ζημιές.
1957: Δύο πολύ ισχυροί σεισμοί (6,5R και 6,8R), με διαφορά 6 μόλις λεπτών (2.14μ.μ. και 2.20μ.μ. της 8/10/1957), καταστρέφουν το Βελεστίνο. 2 άτομα σκοτώθηκαν, 71 τραυματίστηκαν και 2 παραφρόνησαν….6.934 κτίρια κατέρρευσαν και περισσότερα από 25.000 υπέστησαν ζημιές.
Τέλος στις 9/7/1980, τρείς διαδοχικές δονήσεις στον Παγασητικό (5,4R, 6,5R και 6,1R), προκαλούν μεγάλες ζημιές στη Θεσσαλία. 22 άνθρωποι τραυματίστηκαν, 5.222 κτίρια καταστράφηκαν και περισσότερα από 25.000 υπέστησαν ζημιές.
