Μέσα στο 2025 προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το νέο υπερσύγχρονο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου Κρήτης, μετά την έγκριση του master plan, που εδώ και μήνες άνοιξε τον δρόμο για την επόμενη φάση των εργασιών, από τις πρόδρομες στις κύριες, στους βασικούς χώρους και υποδομές του νέου αεροδρομίου.
Βάσει του εγκεκριμένου σχεδίου ανάπτυξης, βρίσκονται σε εξέλιξη οι κύριες εργασίες κατασκευής του αεροδρομίου και όλων των χώρων που το αποτελούν (τερματικός σταθμός, διάδρομος προσαπογείωσης, βοηθητικοί διάδρομοι, κτίρια, χώροι στάθμευσης αεροπλάνων κ.ά.).
Το νέο διεθνές αεροδρόμιο της Κρήτης, στο Καστέλι, θα αντικαταστήσει το εδώ και χρόνια κορεσμένο «Ν. Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο και θα είναι το δεύτερο σε επισκεψιμότητα αεροδρόμιο στην Ελλάδα, με δυνατότητα διαχείρισης έως και 18 εκατομμυρίων επισκεπτών ετησίως, κατά τη διάρκεια της περιόδου παραχώρησης.
Μεταξύ 2016 και 2019, το παλαιό αεροδρόμιο «Ν. Καζαντζάκης» στο Ηράκλειο γνώρισε σημαντική αύξηση επισκεψιμότητας, από τα 6 στα 8,2 εκατομμύρια ταξιδιώτες, ξεπερνώντας ακόμη και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις και δίνοντας μια ξεκάθαρη ένδειξη για την αξία της Κρήτης ως τουριστικού προορισμού, σε ένα δίκτυο 100 αεροπορικών εταιρειών και 160 προορισμών σε Ευρώπη, Ασία και Αφρική. Ο νέος διεθνής αερολιμένας κατασκευάζεται για να προσφέρει πρόσθετη αξία στην Κρήτη.
Παράλληλα, το Καστέλι θα είναι και το μοναδικό αεροδρόμιο που αναμένεται να κατασκευαστεί στην Ν.Α. Μεσόγειο την επόμενη εικοσαετία. Έτσι, η Κρήτη μπορεί να αναδειχθεί σε σημαντικό περιφερειακό κόμβο μεταξύ Ασίας, Ευρώπης και Αφρικής.
Αυτές οι παράμετροι ανεβάζουν υψηλά τον πήχη των προσδοκιών για το νέο διεθνές αεροδρόμιο, που η εταιρεία παραχώρησης του αεροδρομίου – Ελληνικό Δημόσιο (45,90%), ΤΕΡΝΑ (32,46%) και GMR Airports Limited (21,64%) – φιλοδοξεί να γίνει το πιο σύγχρονο στην Ελλάδα. Tην κατασκευή του υλοποιεί η ΤΕΡΝΑ ΑΕ.
Ένα αεροδρόμιο με ενσωματωμένη την υψηλή ανθεκτικότητα και την αειφορία
Η πανδημία του COVID-19 έφερε κατακόρυφη πτώση στην αεροπορική κίνηση και έθεσε ζήτημα βιωσιμότητας για πολλές αεροπορικές εταιρείες και αεροδρόμια. Ουδέν κακόν αμιγές καλού. Η σύμπτωση της πανδημίας με την εκκίνηση της κατασκευής οδήγησε σε στρατηγική επαναξιολόγηση μιας σειράς κρίσιμων παραγόντων, με γνώμονα τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και την εμπορική επιτυχία του νέου αερολιμένα, κάτω από τις νέες ή και άλλες, μη προβλέψιμες συνθήκες.
Η προτεραιοποίηση της ευελιξίας και της προσαρμοστικότητας στη χρήση των εγκαταστάσεων και των λοιπών πόρων του αεροδρομίου, απαντά σε μια σειρά από προκλήσεις, όπως π.χ. στη μεγάλη διαφορά αριθμού επισκεπτών μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα.
Επιπλέον, το πρώτο αεροδρόμιο στη χώρα με σχεδιασμό νησίδων check-in αντί για τον συμβατικό γραμμικό και με τρεις ανεξάρτητες ράμπες μεταξύ τερματικού σταθμού και γεφυρών επιβίβασης επιβατών, θα αξιοποιεί την ευελιξία που προσφέρουν τα χαρακτηριστικά αυτά μαζί με τη χρήση αυτόματων μηχανημάτων για να επιτυγχάνει, για παράδειγμα, την απαιτούμενη φυσική απόσταση μεταξύ επιβατών σε περιόδους υγειονομικής κρίσης.
Δεδομένη, για το νέο αεροδρόμιο, είναι η στρατηγική μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα. Τη βασική αυτή κατεύθυνση συμπληρώνουν πιστοποίηση κατά LEED του τερματικού σταθμού, ανακύκλωση νερού, αναδασώσεις, ηλιακή ενέργεια, σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, ηλεκτρική κινητικότητα και διαλογή απορριμμάτων στην πηγή.
Πάνω από όλα όμως, το νέο αεροδρόμιο έχει δώσει προτεραιότητα στον περιφερειακό αστικό και χωροταξικό σχεδιασμό ως αποφασιστική διαδικασία για την υποστήριξη, διεύρυνση και διαφύλαξη της αειφορίας, της εμπορικότητας, της συνέχειας, της ανταγωνιστικότητας, του σεβασμού προς την περιοχή και τους συμμετόχους και την αρμονική ενσωμάτωση της κοινότητας του αερολιμένα στην ευρύτερη κοινότητα.
Όταν κάθε στρατηγική απόφαση για ένα νέο αεροδρόμιο εκπορεύεται από τη διάδραση με τους κατοίκους, την περιφέρεια, τους συμμετόχους και τη γνώση της τοπικής ζωής και εντάσσει τα θέματα συνδεσιμότητας, κινητικότητας, μεταφορών και κοινής ωφελείας στο όραμα αναβάθμισης του ζωτικού επιπέδου και της ποιότητας ζωής στην περιοχή, γίνεται πραγματικά ένα αναπόσπαστο μέρος της ευρύτερης κοινότητας στην οποία δραστηριοποιείται.
Μια μεγάλη επένδυση στη Μεγαλόνησο
Πρόκειται για μια μοναδική για τα χρονικά του νησιού επένδυση. Εκτός από τη μελέτη, την κατασκευή και τη χρηματοδότηση του έργου, στη σύμβαση περιλαμβάνονται επίσης η λειτουργία, η συντήρηση και η εκμετάλλευση του νέου αερολιμένα. Ακόμη, στον προϋπολογισμό περιλαμβάνονται οδικά έργα που θα συνδέουν τον νέο αερολιμένα με τον ΒΟΑΚ (Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης) και τον ΝΟΑΚ (Νότιο Οδικό Άξονα Κρήτης).
Ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία του νέου αεροδρομίου σε έκταση 6.000 στρεμμάτων, με μήκος αεροδιαδρόμου 3,2 χλμ. και δυνατότητα επέκτασής του στα 3,8 χλμ.
Υπενθυμίζεται ότι ο νέος αεροδιάδρομος θα υποδέχεται αεροσκάφη τύπου Β747 και Α330, ενώ το νέο αεροδρόμιο θα είναι το πρώτο στην Ελλάδα με σύστημα MARS (Multiple Apron Ramp System) και δύο γέφυρες επιβίβασης επιβατών, για μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των πυλών επιβίβασης / αποβίβασης. Έτσι, μπορεί να υποδέχεται αεροσκάφη Code D/E σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO).
Σημαντικό περιουσιακό στοιχείο για το Δημόσιο, νέοι πρόσθετοι πόροι για τους ΟΤΑ
Το Δημόσιο απέκτησε ένα νέο, σημαντικό περιουσιακό στοιχείο, έχοντας ήδη συμμετοχή 45,9% στο μετοχικό κεφάλαιο της καθοριστικής για την Κρήτη επένδυσης. Με τη λήξη της παραχώρησης, που θα διαρκέσει 37 έτη εκ των οποίων τα 5 εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν για την κατασκευή, ο διεθνής αερολιμένας επιστρέφει εξ ολοκλήρου στο Δημόσιο.
Παράλληλα, ποσοστό 2% επί των ακαθάριστων εσόδων του αερολιμένα που θα προκύπτουν από την εκμετάλλευση του έργου παραχώρησης δίδονται υπέρ των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης της περιοχής, αλλά και άλλων κοινωφελών δράσεων.
Απασχόληση τώρα και στο μέλλον
Στην πλήρη εξέλιξη των κατασκευαστικών εργασιών το σύνολο του εργατοτεχνικού προσωπικού που θα απασχολείται στο έργο εκτιμάται σε 2.000, ενώ το επιστημονικό προσωπικό για την κατασκευή, την επίβλεψη και τον συντονισμό των εργασιών αναμένεται να φθάσει τους 180.
Στην περίοδο λειτουργίας του, με βάση έκθεση του Air Transport Action Group (ATAG), εκτιμάται ότι το νέο διεθνές Αεροδρόμιο Καστελίου θα δημιουργήσει περίπου 7.000 με 7.500 θέσεις άμεσης απασχόλησης (στην εταιρεία του Αεροδρομίου, τις αεροπορικές εταιρείες, τις εταιρείες διαχείρισης handling, τις εταιρείες παροχής υπηρεσιών κ.ά.).
