Χαώδης κατάσταση αναμένεται να διαμορφωθεί στο χώρο της διάχυσης των πληροφοριών μετά τα όσα αποφάσισε η μητρική εταιρεία του Facebook και του Instagram, η Meta του Μαρκ Ζάκερμπεργκ, κάνοντας σημαντική στροφή στην πολιτική της, με φόντο τις εξελίξεις στον κόσμο των social media.
Αντλώντας έμπνευση από την πορεία του Ίλον Μασκ και την πλατφόρμα X, η Meta αποφάσισε να καταργήσει το τμήμα πιστοποίησης της αλήθειας των αναρτήσεων, επιτρέποντας πλέον τη δημοσίευση διαφιλονικούμενων θεμάτων και εκφράσεων που αφορούν πολιτικά, κοινωνικά και πολιτισμικά ζητήματα.
Αυτή η αλλαγή αναμένεται να φέρει νέες προκλήσεις στην ήδη τεταμένη συζήτηση για την υπευθυνότητα των μεγάλων ψηφιακών πλατφορμών και τη διαχείριση της παραπληροφόρησης στον διαδικτυακό χώρο.
Οι κοινωνίες είναι εκτεθειμένες στην παραπληροφόρηση, στη διαστρέβλωση και στην απατηλή διάδοση “πληροφοριών” και μηνυμάτων, οπότε ανήκει στην ικανότητα του κάθε πολίτη να διακρίνει την αλήθεια και να μην πέσει θύμα των κάθε λογής επιτήδειων. Θα ισχύσει δηλαδή η αρχή, που λέει “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”.
Εκατομμύρια φωτογραφίες, ιστορίες και μηνύματα κάθε μέρα
Kάθε μέρα, κατά μέσο όρο, στο Facebook ανεβαίνουν περίπου 350 εκατομμύρια φωτογραφίες, κοινοποιούνται σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ιστορίες και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των χρηστών φτάνουν κοντά στα 4,75 δισεκατομμύρια!
Είναι προφανές ότι όλη αυτή η τεράστια ποσότητα πληροφορίας είναι αδύνατο να ελεγχθεί επί της ουσίας. Η διαδικασία ελέγχου καθιερώθηκε για να εντοπίζει και περιορίζει φαινόμενα παραπληροφόρησης και εξαπάτησης των χρηστών, καθώς και να προβαίνει στη διασταύρωση ειδήσεων. Το Facebook είχε αναθέσει σε εκατοντάδες οργανισμούς (fact checkers) σε όλο τον κόσμο να ελέγχουν δειγματοληπτικά το περιεχόμενο αναρτήσεων και αν έκριναν ότι περιλαμβάνουν ψευδή γεγονότα, τότε περιόριζαν τη διανομή των εν λόγω αναρτήσεων από τον αλγόριθμο. Πολύ συχνά, οι fact checkers συχνά δημοσίευαν σχετικά άρθρα προς αποκατάσταση της αλήθειας. Η κατάργηση ακόμα και αυτής της πρακτικά δειγματοληπτικής διαδικασίας ελέγχου αναμένεται να πολλαπλασιάσει τις αναρτήσεις με ψευδές και παραπλανητικό περιεχόμενο και την παραπληροφόρηση (fake news) στις ΗΠΑ.
Αναγκαίος ο ανεξάρτητος έλεγχος των πληροφοριών
Για την σημασία του ανεξάρτητου ελέγχου των ειδήσεων και την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης μίλησε στην εκπομπή “Συνδέσεις” της ΕΡΤ ο Δημήτρης Αλικάκος, αρχισυντάκτης της ιστοσελίδας Greek Hoaxes.
Υποστήριξε πως η παραπληροφόρηση δεν είναι απλώς ένα τεχνολογικό πρόβλημα, αλλά ένα φαινόμενο που επηρεάζει την κοινωνία και την δημοκρατία: «Η παραπληροφόρηση μπορεί να διαδοθεί με εκρηκτική ταχύτητα. Ένα ψεύτικο άρθρο μπορεί να γίνει viral σε λίγες ώρες, επηρεάζοντας την κοινή γνώμη. Είναι απαραίτητο οι δημοσιογράφοι και οι fact-checkers να λειτουργούν με διαφάνεια και αυστηρά κριτήρια».
Σύμφωνα με τον κ. Αλικάκο, ο ανεξάρτητος έλεγχος των πληροφοριών είναι πιο αναγκαίος από ποτέ. Η ταχύτητα διάδοσης της παραπληροφόρησης μέσω των social media καθιστά την αναγνώριση και αποδόμησή της πιο δύσκολη. Παράλληλα, τόνισε ότι οι δημοσιογράφοι πρέπει να συνεργάζονται με fact-checking οργανισμούς, προκειμένου να προσφέρουν ακριβείς και αξιόπιστες πληροφορίες στους πολίτες.
Επιπλέον, μίλησε για τον κίνδυνο λογοκρισίας που συνοδεύει την επιβολή φίλτρων στις πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων. «Τα φίλτρα και οι περιορισμοί που επιβάλλουν οι πλατφόρμες μπορεί να μειώνουν την τοξικότητα, αλλά εγκυμονούν τον κίνδυνο περιορισμού της ελευθερίας του λόγου. Η διατήρηση της ισορροπίας είναι εξαιρετικά δύσκολη», ανέφερε.
