Μια «πολύ ισχυρή ταλάντωση στο ηλεκτρικό δίκτυο», που οδήγησε το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας σε «αποσύνδεση από το ευρωπαϊκό σύστημα και την κατάρρευση του ιβηρικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργεια, ήταν αιτία του μπλακ άουτ στην Ισπανία και την Πορτογαλία, δήλωσε εκπρόσωπος του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Red Eléctrica.
Ταυτόχρονα έχει αρχίσει μια ενδελεχής έρευνα και στις δύο χώρες για τους λόγους που προκάλεσαν την εκτεταμένη απώλεια ρεύματος τη Δευτέρα, αφήνοντας για πολλές ώρες εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε βασικές σύγχρονες ανάγκες.
Τα αποτελέσματα της αναμένεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στις δύο χώρες, αλλά και στην Ευρώπη συνολικά.
Εδώ και καιρό ΕΕ πιέζει της χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου να συνδεθούν καλύτερα με τα δίκτυα της Ευρώπης. Από την πρώτη στιγμή, πολλοί ειδικοί συζητούσαν κατά πόσον τέτοιες συνδέσεις θα μπορούσαν να είχαν βοηθήσει στην πρόληψη εκτεταμένων και μαζικών διακοπών ρεύματος, χωρίς να αποκλείεται ακόμη από τη συζήτηση η υπόθεση ότι οι διακοπές ρεύματος ήταν αποτέλεσμα κυβερνοεπίθεσης, αν και προς το παρόν δεν έχουν αποκαλυφθεί ενδείξεις που να συνηγορούν υπέρ τούτου.
«Πολύ ισχυρή ταλάντωση στο ηλεκτρικό δίκτυο»
Το απόγευμα της Δευτέρας, ο Εντουάρντο Πριέτο, διευθυντής του ισπανικού διαχειριστή συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Red Eléctrica, δήλωσε ότι η διακοπή ρεύματος προκλήθηκε από μια «πολύ ισχυρή ταλάντωση στο ηλεκτρικό δίκτυο» που οδήγησε το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας σε «αποσύνδεση από το ευρωπαϊκό σύστημα και την κατάρρευση του ιβηρικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στις 12:38».
Είναι πιθανό η ταλάντωση να προκλήθηκε από απότομη εναλλαγή θερμοκρασιών, σύμφωνα με επιστημονικές τοποθετήσεις.
Σε συνέντευξη Τύπου του Ισπανού πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ αργά το βράδυ της Δευτέρας τα ερωτήματα που τέθηκαν ήταν περισσότερα από τις απαντήσεις που έδωσε. Προειδοποιώντας ότι μπορεί να χρειαστεί περισσότερος χρόνος για την αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης από ό,τι αρχικά αναμενόταν, ο ηγέτης των Σοσιαλιστών δήλωσε : «Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ».
«Η αιτία είναι κάτι που οι ειδικοί δεν έχουν ακόμη διαπιστώσει — αλλά θα το κάνουν», διαβεβαίωσε ο Σάντσεθ.
Η διασύνδεση των ηλεκτρικών συστημάτων
Η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν μεταξύ τους στενά συνδεδεμένα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας, με λίγες όμως διασυνοριακές συνδέσεις με τη Γαλλία και την υπόλοιπη ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εδώ και καιρό προτρέπει τις χώρες της ΕΕ να εγκαταστήσουν περισσότερες διασυνδέσεις, υποστηρίζοντας ότι η κίνηση αυτή θα βελτίωνε την ενεργειακή ασφάλεια και θα διευκόλυνε τις ροές ηλεκτρικής ενέργειας πέρα από τα σύνορα. Η Μαδρίτη, η Λισαβόνα και το Παρίσι έχουν επανειλημμένα δηλώσει την προθυμία τους να προχωρήσουν με αυτό το σχέδιο, όμως η πρόοδος είναι αργή.
Αυτή τη στιγμή, παραμένει ασαφές εάν περισσότερες συνδέσεις με την Ευρώπη θα είχαν μετριάσει τη συσκότιση στην Ιβηρική.
Από τη μία πλευρά, περισσότερες διασυνοριακές συνδέσεις θα μπορούσαν να είχαν ενισχύσει την ικανότητα της Ισπανίας να εξισορροπεί την προσφορά και τη ζήτηση και να εισάγει ηλεκτρική ενέργεια, όμως η τρέχουσα περιορισμένη διασύνδεση της Μαδρίτης με τη Γαλλία περιορίζει τις δυνατότητες ταχείας αντίδρασης σε περίπτωση διαταραχών μεγάλης κλίμακας.
Και από την άλλη βέβαια δεν μπορεί να αποκλειστεί ο κίνδυνος της διάδοσης της αστάθειας σε γειτονικά συστήματα εφόσον υπάρχει αυξημένη συνδεσιμότητα, δημιουργώντας ένα φαινόμενο ντόμινο με διαδοχικές διακοπές ρεύματος και σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Θα μπορούσε να ήταν κυβερνοεπίθεση;
Μέσα σε ένα κλίμα έκδηλης ανησυχίας, πολλοί πολίτες σε Ισπανία και Πορτογαλία εκφράζουν φόβους ότι ίσως επρόκειτο για εκτεταμένη κυβερνοεπίθεση από επιδέξιους χάκερ.
Η αντίθεση της Ισπανίας στον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα και η υποστήριξή της προς την Ουκρανία ενάντια στην επιθετικότητα της Ρωσίας την έχουν καταστήσει σημαντικό στόχο κυβερνοεπιθέσεων, και καθ’ όλη τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας υπήρχαν εικασίες ότι το μπλακ άουτ μπορεί να ήταν αποτέλεσμα κακόβουλης ενέργειας.
Ωστόσο, στις Βρυξέλλες, η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Τερέζα Ριμπέρα, φάνηκε να απορρίπτει αυτό το ενδεχόμενο, λέγοντας ότι «δεν υπάρχει τίποτα που να μας επιτρέπει να πούμε ότι υπάρχει κάποιο είδος δολιοφθοράς ή κυβερνοεπίθεσης».
Το 2015, ρωσόφιλοι χάκερ κατέστρεψαν ένα τμήμα του ουκρανικού ηλεκτρικού δικτύου. Αλλά η κατάρρευση του ηλεκτρικού δικτύου δύο χωρών της ΕΕ θα ήταν μια εντελώς διαφορετική υπόθεση, τόσο όσον αφορά στην τεχνική προσπάθεια που απαιτείται, όσο και στις επιπτώσεις μιας τέτοιας επίθεσης.
Πρωταθλητές στην πράσινη ενέργεια
Η Ισπανία και η Πορτογαλία θεωρούνται πρωταθλητές της πράσινης ενέργειας στην ΕΕ και προμηθεύονται πάνω από το 80% των αναγκών τους σε ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι ειδικοί είχαν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η ραγδαία επέκταση της παραγωγής αιολικής και ηλιακής ενέργειας ασκεί αυξημένη πίεση στο δίκτυο, το οποίο χρειάζεται αναβάθμιση για να χειριστεί τα επίπεδα ρεκόρ των όγκων παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ωστόσο, η πράσινη ενέργεια δεν φταίει για το μπλακ άουτ της Δευτέρας, διαβεβαιώνει ο καθηγητής Λεονάρντο Μέους, ειδικός του Ινστιτούτου του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου σε θέματα εξηλεκτρισμού, «καθώς η ΕΕ έχει επιβάλει τα τελευταία χρόνια διάφορα σύνολα κανόνων, όπως ενημερωμένους κώδικες σύνδεσης στο δίκτυο, για να αποτρέπει την αποσύνδεση των παραγωγών ανανεώσιμης ενέργειας κατά τρόπο που να θέτει σε κίνδυνο το ίδιο το σύστημα.
