Μπλοκάρονται με απόφαση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου στη Νέα Υόρκη τα σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών στις εισαγωγές προϊόντων από σχεδόν κάθε χώρα του κόσμου.
Τριμελής επιτροπή του αμερικανικού Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου έκρινε ότι ο Τραμπ υπερέβη την εξουσία του όταν επικαλέστηκε τον νόμο του 1977 για τις διεθνείς οικονομικές εξουσίες έκτακτης ανάγκης για να κηρύξει εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να δικαιολογήσει τους δασμούς.
Οι δασμοί ανέτρεψαν δεκαετίες εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, διατάραξαν το παγκόσμιο εμπόριο, ταρακούνησαν τις χρηματοπιστωτικές αγορές και αύξησαν τον κίνδυνο υψηλότερων τιμών και ύφεσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο.
Το Δικαστήριο Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ έχει δικαιοδοσία επί αστικών υποθέσεων που αφορούν το εμπόριο. Οι αποφάσεις του μπορούν να προσβληθούν στο Αμερικανικό Εφετείο, στο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο στην Ουάσινγκτον και τελικά στο Ανώτατο Δικαστήριο, όπου αναμένεται ευρέως να καταλήξουν οι νομικές αμφισβητήσεις των δασμών του Τραμπ.
Η κυβέρνηση Τραμπ κατέθεσε την Τετάρτη έφεση κατά της απόφασης. «Ανακοινώνεται ότι οι εναγόμενοι ασκούν έφεση στο Ομοσπονδιακό Εφετείο των Ηνωμένων Πολιτειών κατά της γνώμης και της οριστικής απόφασης του Δικαστηρίου της 28ης Μαΐου 2025», αναφέρεται στην κατάθεση του δικαστηρίου.
Ποιους δασμούς μπλόκαρε το δικαστήριο
Η απόφαση του δικαστηρίου μπλοκάρει τους δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ τον περασμένο μήνα σε σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ και τις εισφορές που επέβαλε πριν από αυτό στην Κίνα, το Μεξικό και τον Καναδά.
Στις 2 Απριλίου, ο Τραμπ επέβαλε τους λεγόμενους αμοιβαίους δασμούς έως και 50% στις χώρες με τις οποίες οι ΗΠΑ έχουν εμπορικό έλλειμμα και βασικούς δασμούς 10% σχεδόν σε όλους τους άλλους. Αργότερα ανέστειλε τους αμοιβαίους δασμούς για 90 ημέρες, ώστε να δώσει χρόνο στις χώρες να συμφωνήσουν να μειώσουν τα εμπόδια στις αμερικανικές εξαγωγές. Διατήρησε όμως τους βασικούς δασμούς σε ισχύ.
Διεκδικώντας έκτακτη εξουσία να ενεργεί χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου, δικαιολόγησε τους φόρους σύμφωνα με το IEEPA κηρύσσοντας τα μακροχρόνια εμπορικά ελλείμματα των Ηνωμένων Πολιτειών σε «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Τον Φεβρουάριο, είχε επικαλεστεί τον νόμο για να επιβάλει δασμούς στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, λέγοντας ότι η παράνομη ροή μεταναστών και ναρκωτικών μέσω των αμερικανικών συνόρων αποτελούσε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και ότι οι τρεις χώρες έπρεπε να κάνουν περισσότερα για να τη σταματήσουν.
Ο ρόλος του Κογκρέσου
Το Σύνταγμα των ΗΠΑ δίνει στο Κογκρέσο την εξουσία να καθορίζει φόρους, συμπεριλαμβανομένων των δασμών. Αλλά οι νομοθέτες έχουν αφήσει σταδιακά τους προέδρους να αναλάβουν μεγαλύτερη εξουσία όσον αφορά τους δασμούς – και ο Τραμπ το έχει εκμεταλλευτεί στο έπακρο.
Οι δασμοί αμφισβητούνται με τουλάχιστον επτά αγωγές. Στην απόφαση της Τετάρτης, το εμπορικό δικαστήριο συνδύασε δύο από τις υποθέσεις – μία από πέντε μικρές επιχειρήσεις και μία από 12 πολιτείες των ΗΠΑ.
Η απόφαση αφήνει σε ισχύ άλλους δασμούς του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για τον ξένο χάλυβα, το αλουμίνιο και τα αυτοκίνητα. Όμως αυτοί οι δασμοί επιβλήθηκαν βάσει διαφορετικού νόμου που απαιτεί έρευνα του Υπουργείου Εμπορίου και δεν μπορούν να επιβληθούν κατά την κρίση του προέδρου.
Γιατί το δικαστήριο απεφάνθη εναντίον του προέδρου
Το δικαστήριο έκρινε ότι οι σαρωτικοί δασμοί του Τραμπ υπερέβαιναν την εξουσία του να ρυθμίζει τις εισαγωγές βάσει της IEEPA. Είπε επίσης ότι οι δασμοί δεν έκαναν τίποτα για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που υποτίθεται ότι θα αντιμετώπιζαν.
Στην υπόθεσή τους, οι πολιτείες σημείωσαν ότι τα εμπορικά ελλείμματα της Αμερικής δύσκολα ισοδυναμούν με ξαφνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι Ηνωμένες Πολιτείες τα συσσωρεύουν επί 49 συναπτά έτη σε καλές και κακές εποχές.
Το εμπορικό δικαστήριο σημείωσε ότι ο Τραμπ διατηρεί πιο περιορισμένη εξουσία να επιβάλλει δασμούς για την αντιμετώπιση των εμπορικών ελλειμμάτων βάσει ενός άλλου νόμου, του νόμου περί εμπορίου του 1974. Αλλά ο νόμος αυτός περιορίζει τους δασμούς στο 15% και μόνο για 150 ημέρες με χώρες με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μεγάλα εμπορικά ελλείμματα.
Προς το παρόν, η απόφαση του εμπορικού δικαστηρίου «καταστρέφει το σκεπτικό της κυβέρνησης Τραμπ για τη χρήση ομοσπονδιακών εξουσιών έκτακτης ανάγκης για την επιβολή δασμών, η οποία υπερβαίνει την εξουσία του Κογκρέσου και αντιβαίνει σε κάθε έννοια δίκαιης διαδικασίας», δήλωσε ο Eswar Prasad, καθηγητής εμπορικής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Cornell. «Η απόφαση καθιστά σαφές ότι οι ευρείς δασμοί που επιβλήθηκαν μονομερώς από τον Τραμπ αποτελούν υπέρβαση της εκτελεστικής εξουσίας».
