Η Γαλλία βρίσκεται από χθες σε αναζήτηση πρωθυπουργού μετά την ψηφοφορία στην Εθνοσυνέλευση που έριξε τον Μισέλ Μπααρνιέ και σηματοδότησε την πρώτη φορά που μια γαλλική κυβέρνηση χάνει ψήφο εμπιστοσύνης από το 1962.
Ο Γάλλος πρόεδρος θα απευθύνει διάγγελμα απόψε στις 21:00 (ώρα Ελλάδος) για το τι προτίθεται να κάνει, αν θα προτείνει νέο πρόσωπο για πρωθυπουργό και αν η χώρα θα πορευθεί με υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού Μαρίν Λεπέν κάλεσε χθες τον Γάλλο πρόεδρο να αναλάβει τις ευθύνες του, χωρίς ωστόσο να ζητήσει ξεκάθαρα την παραίτηση του. Αντιθέτως ανέφερε ότι σκοπεύει να αφήσει τον νέο πρωθυπουργό να εργαστεί ούτως ώστε να καταλήξει σε έναν κρατικό προϋπολογισμό αποδεκτό για όλους.
Ο επικεφαλής του αριστερού κόμματος της Ανυπότακτης Γαλλίας Ζαν Λυκ Μελαανσόν ζήτησε την παραίτηση του Εμανουέλ Μακρόν, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «ακόμα και αν διορίζει κάθε τρεις μήνες έναν Μισέλ Μπαρνιέ στην πρωθυπουργία, δεν θα καταφέρει να μείνει στην προεδρία της Δημοκρατίας για τα επόμενα τρία χρόνια».
Από την άλλη, ο Γραμματέας του Σοσιαλιστικού κόμματος Ολιβιέ Φορ δεν έθεσε θέμα παραίτησης του προέδρου της Δημοκρατίας και κάλεσε τον Μακρόν να ακούσει τους Γάλλους και να διορίσει πρωθυπουργό προερχόμενο από τους κόλπους της αριστεράς.
Το κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς «Ανυπότακτη Γαλλία» (LFI) ζήτησε την παραίτηση του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, μετά την υπερψήφιση στη γαλλική Εθνοσυνέλευση της πρότασης μομφής σε βάρος της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ. Η επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του LFI Ματίλντ Πανό αξίωσε «από τον Εμανουέλ Μακρόν να αποχωρήσει», ζητώντας «πρόωρες προεδρικές εκλογές».
Το μέλλον του Μακρόν, του οποίου η θητεία ολοκληρώνεται το 2027, δεν συνδέεται ωστόσο με την κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ.
Τι λύσεις υπάρχουν και τι θα κάνει ο Μακρόν
Η Γαλλία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια περίοδο βαθιάς πολιτικής αβεβαιότητας και κινδυνεύει να εισέλθει στο νέο έτος χωρίς κυβέρνηση ή προϋπολογισμό, αφού η αντίθεση στα δημοσιονομικά σχέδια του Μπαρνιέ για το 2025, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος της Γαλλίας, οδήγησε στη χθεσινή ψηφοφορία.
Τι θα μπορούσε λοιπόν να κάνει στη συνέχεια ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν;
Αναφέρεται ότι μπορεί να ορίσει πολύ γρήγορα νέο πρωθυπουργό, σύμφωνα με πηγές από το στρατόπεδό του.
Μια πηγή δήλωσε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι θέλει να ορίσει πρωθυπουργό πριν από την τελετή για τον ναό της Παναγίας των Παρισίων το Σάββατο, στην οποία αναμένεται να παραστεί ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Ωστόσο, οποιοσδήποτε νέος πρωθυπουργός θα αντιμετωπίσει τις ίδιες προκλήσεις με τον Μπαρνιέ, όσον αφορά την έγκριση νομοσχεδίων, συμπεριλαμβανομένου του προϋπολογισμού του 2025, από ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο.
Οι υποψήφιοι για την θέση του πρωθυπουργού
Αυτά είναι μερικά από τα ονόματα που κυκλοφορούν στο Παρίσι για τον επόμενο πρωθυπουργό.
Μπερνάρ Καζνέβ, 61 ετών: Πρώην Γάλλος πρωθυπουργός και υπουργός Εσωτερικών υπό τον Σοσιαλιστή πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ.
Σεβαστιάν Λεκορνί, 38 ετών: Ένας ικανός πολιτικός που το 2022 έγινε ο νεότερος υπουργός Άμυνας από τη Γαλλική Επανάσταση. Είναι πιστός του Μακρόν.
Φρανσουά Μπαϊρού, 73 ετών: Ο βετεράνος κεντρώος ηγείται του κόμματος MoDem, βασικός σύμμαχος του Μακρόν στο κοινοβούλιο.
Ζαν Καστέξ, 59 ετών: Πρώην πρωθυπουργός υπό τον Μακρόν, γνωστός για τη νότια γαλλική προφορά και τις διοικητικές του ικανότητες. Σήμερα είναι επικεφαλής της RATP, της κρατικής εταιρείας που εκμεταλλεύεται το μετρό του Παρισιού.
Ο πιο ξεκάθαρος δρόμος για να μπορέσει ο Μακρόν να ορίσει έναν νέο πρωθυπουργό που θα είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση και να ψηφίσει προϋπολογισμό πριν από το τέλος του έτους θα ήταν να υποχωρήσει στις απαιτήσεις της ακροδεξιάς για τον προϋπολογισμό.
Ωστόσο, αυτό θα σήμαινε την εγκατάλειψη των προσπαθειών για τη μείωση του τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος της Γαλλίας.
Να παραμείνει ο Μπαρνιέ ως υπηρεσιακός
Ο Μακρόν θα μπορούσε να ζητήσει από τον Μπαρνιέ και τους υπουργούς του να παραμείνουν ως υπηρεσιακή κυβέρνηση για να διεκπεραιώνουν τις καθημερινές εργασίες. Αυτό θα του εξασφάλιζε χρόνο για να βρει έναν πρωθυπουργό που θα μπορούσε να προσελκύσει αρκετή διακομματική υποστήριξη για να περάσει τη νομοθεσία.
Μια υπηρεσιακή κυβέρνηση θα μπορούσε να προτείνει νομοθεσία έκτακτης ανάγκης που θα ανατρέψει τα όρια δαπανών και τις φορολογικές διατάξεις από το 2024.
Εναλλακτικά, θα μπορούσε να επικαλεστεί ειδικές εξουσίες για να περάσει το σχέδιο προϋπολογισμού του 2025 με διάταγμα, ωστόσο, οι νομικοί λένε ότι αυτό αποτελεί νομική γκρίζα ζώνη. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε επίσης περαιτέρω πολιτική αναταραχή.
Ο κίνδυνος για τον Μακρόν είναι οι αντίπαλοί του να καταψηφίζουν τον έναν πρωθυπουργό μετά τον άλλο.
Οι αντίπαλοί του λένε ότι ο μόνος ουσιαστικός τρόπος για να τερματιστεί η πολιτική κρίση είναι να παραιτηθεί. Ωστόσο, ο ίδιος έχει επιμείνει ότι θα υπηρετήσει το υπόλοιπο της θητείας του μέχρι το 2027.
Γιατί πραγματοποιήθηκε η ψηφοφορία
Η πρόταση μομφής κατά του Μπαρνιέ προήλθε από την έντονη αντίδραση στον προτεινόμενο προϋπολογισμό του για το 2025.
Αυτή την εβδομάδα, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ειδικές εξουσίες για να προωθήσει τον προϋπολογισμό του, αφού απέτυχε να λάβει την υποστήριξη των βουλευτών. Η απόφαση αυτή εξόργισε το κόμμα Εθνικός Συναγερμός και την αριστερή συμμαχία Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NFP), τα οποία κατέθεσαν και τα δύο προτάσεις δυσπιστίας εναντίον του.
Η Γαλλία αγωνίζεται να τιθασεύσει ένα τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο προβλέπεται να ξεπεράσει το 6% της εθνικής παραγωγής φέτος. Ο προϋπολογισμός του κ. Μπαρνιέ επεδίωκε να μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα με 60 δισ. ευρώ (49,7 δισ. λίρες) σε αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών.
Στόχος του ήταν να μειώσει το έλλειμμα στο 5% το επόμενο έτος.
Η Γαλλία υπό την πίεση της ΕΕ
Στην τελευταία του ομιλία πριν από την ψηφοφορία, ο Μπαρνιέ δήλωσε: «Καθώς αυτή η αποστολή μπορεί σύντομα να φτάσει στο τέλος της, μπορώ να σας πω ότι θα παραμείνει τιμή για μένα να έχω υπηρετήσει τη Γαλλία και τους Γάλλους με αξιοπρέπεια.
«Αυτή η πρόταση δυσπιστίας… θα κάνει τα πάντα πιο σοβαρά και πιο δύσκολα. Για αυτό είμαι σίγουρος».
Η Γαλλία δέχεται πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση να μειώσει το κολοσσιαίο χρέος της. Το έλλειμμα της χώρας εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο 7% το επόμενο έτος χωρίς δραστικές προσαρμογές.
Η πολιτική αστάθεια θα μπορούσε να ανεβάσει τα γαλλικά επιτόκια, βαθαίνοντας ακόμη περισσότερο το χρέος.
Σε αναταραχή οι αγορές
Τα γαλλικά συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης στις αγορές ομολόγων υποχώρησαν, χάνοντας την άνοδο που κατέγραφαν, μετά το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας που κατέληξε σε πτώση της κυβέρνησης στη Γαλλία. Το ευρώ έναντι του δολαρίου περιορίζει τα κέρδη που είχε νωρίτερα και διαπραγματεύεται με μικρή μεταβολή γύρω στα 1,0514 δολάρια.
Ο επικεφαλής της στρατηγικής ευρωπαϊκών επιτοκίων της UBS, Ρεϊνού ντε Μποκ, δήλωσε ότι η κατάρρευση της κυβέρνησης δεν θα πρέπει να προκαλέσει σημαντική διεύρυνση των spreads των γαλλικών ομολόγων από τα τρέχοντα επίπεδα, καθώς η αγορά είναι ήδη «δίκαια τιμολογημένη».
«Οι επενδυτές κατανοούν πολύ καλύτερα την πολυπλοκότητα της διαδικασίας του προϋπολογισμού και αντιλαμβάνονται ότι το σύνταγμα διαθέτει ασφαλιστικές δικλείδες για να αποτρέψει ένα shutdown τύπου ΗΠΑ», είπε. «Επιπλέον, η γαλλική αγορά ομολόγων παραμένει πολύ ρευστή με μακρύ προφίλ ωρίμανσης».
Όσον αφορά τον προϋπολογισμό, η πτώση του Μπαρνιέ και της κυβέρνησης σημαίνει ότι «μαζί τους πέφτουν και όλες οι νομοθετικές εκκρεμότητές τους», σύμφωνα με τον Μουτζαμπά Ραχμάν, διευθύνοντα σύμβουλο Ευρώπης του Eurasia Group.
Να ψηφιστεί προϋπολογισμός έκτακτης ανάγκης
Ένας προϋπολογισμός έκτακτης ανάγκης είναι πιθανό να ψηφιστεί εντός του μήνα, παρατείνοντας ουσιαστικά τη φορολογική νομοθεσία του 2024 έως ότου συμφωνηθεί ο προϋπολογισμός του 2025, δήλωσε ο Ραχμάν στο CNBC. Ωστόσο, ο χρόνος είναι σημαντικός για τον διορισμό νέου πρωθυπουργού, καθώς ο προϋπολογισμός του 2025 δεν μπορεί να εγκριθεί από μια υπηρεσιακή κυβέρνηση. Αυτό ασκεί πίεση στον Μακρόν να επιλέξει γρήγορα έναν νέο πρωθυπουργό.
Τη Δευτέρα, οι ανησυχίες για τον αντίκτυπο της πολιτικής δίνη στα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας ώθησαν για λίγο το κόστος δανεισμού της κυβέρνησης πάνω από εκείνο της Ελλάδας.
Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας πλησιάζει το 111% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) – ένα επίπεδο που δεν έχει προηγούμενο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με την S&P Global Ratings – εν μέρει καθώς το κράτος ξόδεψε μεγάλα ποσά για να απαλύνει την οικονομία από την πανδημία Covid-19 και την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Το χρονικό της ψηφοφορίας από δεξιά και αριστερά
Μόνο τρεις μήνες κράτησε η διάρκεια της θητείας της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ, η οποία κατέρρευσε την Τετάρτη όταν ψηφίστηκε η πρόταση μομφής από το Νέο Αριστερό Μέτωπο.
Υπέρ της πρότασης ψήφισαν οι βουλευτές του Μετώπου αλλά ο Εθνικός Συναγερμός, το κόμμα της Μαρίν Λεπέν.
Ειδικότερα, υπέρ ψήφισαν 331 βουλευτές. Για την έγκριση της πρότασης χρειάζονταν τουλάχιστον 289 ψήφοι ενώ η Αριστερά και η Ακροδεξιά έχουν στο σύνολο 332 ψήφους.
Κατά της κυβέρνησης είχε κατατεθεί και δεύτερη πρόταση από το κόμμα της Λεπέν. Προηγήθηκε η συζήτηση αυτής του Μετώπου ως μεγαλύτερου κοινοβουλευτικά σχηματισμού. Με δεδομένη, όμως, τη στήριξη των δύο μεγάλων παρατάξεων, η συζήτηση της δεύτερης πρότασης θεωρούνταν περιττή.
