Πάνω από 40 σεισμικές δονήσεις σημειώθηκαν σήμερα από τα ξημερώματα στο ρήγμα μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού, ενισχύοντας την πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα ακολουθία σεισμών στη θαλάσσια περιοχή κοντά στη βραχονησίδα Άνυδρο.
Οι επιστήμονες παρακολουθούν στενά το φαινόμενο, χωρίς δυνατότητα ασφαλούς πρόγνωσης, καθώς το φαινόμενο είναι πρωτόγνωρο. Δεδομένου μάλιστα ότι δεν υπάρχει μέθοδος ακριβούς πρόγνωσης σεισμών και της συμπεριφοράς μιας τέτοιας σεισμικής ακολουθίας οι επιστήμονες κάνουν υποθέσεις και είναι σαν να σηκώνουν τα χέρια απέναντι στο φαινόμεο.
Ωστόσο χθες εξέφρασαν για πρώτη φορά μια μικρή αισιοδοξία για το μέλλον της περιοχής, παρότι στη συνέχεια φάνηκε ότι η σεισμική ακολουθία δεν ηρέμησε.
Μετά τις 4 τα ξημερώματα οι σεισμογράφοι του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου κατέγραψαν αλλεπάλληλες σεισμικές δονήσεις άνω των 4 Ρίχτερ με διαφορά λίγων λεπτών. Είχε προηγηθεί στις 9.09 το βράδυ ο ισχυρός σεισμός των 5,2 Ρίχτερ, ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί.
Σε ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, παρουσία του πρωθυπουργού, οι επιστήμονες Κώστας Παπαζάχος, Παρασκευή Νομικού και Ευθύμιος Λέκκας ενημέρωσαν για τις έρευνες και τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί τόσο για την εξέλιξη των σεισμών όσο και για την ηφαιστειακή δραστηριότητα του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολούμπο, αλλά και του χερσαίου στην Καλδέρα.
Κ. Παπαζάχος: Σε εξέλιξη μια αρκετά πρωτόγνωρη ακολουθία σεισμών στην περιοχή της νήσου Άνυδρος
Σύμφωνα με τον κ. Παπαζάχο και όσον αφορά τη σεισμο-ηφαιστειακή δραστηριότητα στην καλδέρα της Σαντορίνης, «από το τέλος Ιουνίου 2024 (για τις παραμορφώσεις) και από τα μέσα Σεπτεμβρίου 2024 (για τη σεισμικότητα) είναι σε εξέλιξη μια εντελώς ανάλογη με το 2011-12 σεισμο-ηφαιστειακή έξαρση σε εξέλιξη στη Σαντορίνη, από το ίδιο κέντρο. Υπάρχει μία ύφεση στη σεισμικότητα μετά τον πιο ισχυρό σεισμό 3,8 (μέσα στην καλδέρα) πριν από μιάμιση εβδομάδα».
Όσον αφορά τη σεισμική δραστηριότητα στην βραχονησίδα Άνυδρο ο κ. Παπαζάχος ανέφερε:
«Από τις 26 Ιανουαρίου είναι σε εξέλιξη μια αρκετά πρωτόγνωρη, για τα ελληνικά δεδομένα, ακολουθία σεισμών, στην περιοχή της νήσου Άνυδρος, με μεγάλο αριθμό σεισμών με ενδιάμεσα μεγέθη, δηλαδή 4,0 – 5,0 Ρίχτερ. Δεν υπάρχει γνώση (διεθνώς) ώστε κάποιος να είναι σίγουρος για την εξέλιξη της ακολουθίας. Η ύπαρξη ενεργών ρηγμάτων στην περιοχή της Ανύδρου, αλλά και η κατανομή της σεισμικότητας, δεν επιτρέπουν να αποκλειστεί η γένεση ενός ισχυρότερου σεισμού».
Ευθ. Λέκκας: Οι επικίνδυνες για κατολίσθηση περιοχές
Ο καθηγητής Ευθ. Λέκκας αναφέρθηκε στις επικίνδυνες για κατολίσθηση περιοχές της Σαντορίνης.
« Ο κίνδυνος σε όλο το μήκος σχεδόν των πρανών της καλδέρας της Σαντορίνης είναι υψηλός, αλλά και η διακινδύνευση είναι υψηλή δεδομένου ότι σε αυτά τα σημεία συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου τουλάχιστον 8 μήνες κάθε χρόνο. Έτσι, λοιπόν, χαρτογραφήσαμε τον κατολισθητικό κίνδυνο και χαρτογραφήσαμε την κατολισθητική διακινδύνευση.
Με βάση αυτά τα δεδομένα επιλέξαμε πέντε περιοχές, πέντε περιοχές οι οποίες συγκεντρώνουν υψηλή διακινδύνευση, την επόμενη διαφάνεια παρακαλώ. Είναι οι περιοχές του λιμένα των Φηρών, του Αθηνιού, της περιοχής του Αμμουδίου και της Αρμένης και της Θηρασιάς, στον οικισμό Κόρφου».
Ήδη χθες σε διάφορα σημεία κατά μήκος του επονομαζόμενου «φρυδιού» απέναντι από την Καλντέρα, από τα Φηρά μέχρι την Οία τοποθετήθηκαν κορδέλες της αστυνομίας όπου απαγόρευαν την πρόσβαση σε κατοίκους και τουρίστες που βρίσκονται στο νησί.
Πάνω από 6.400 σεισμοί από 26 Ιανουαρίου έως 3 Φεβρουαρίου
Σύμφωνα με έκτακτη ανακοίνωση της Διεπιστημονικής Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Κρίσεων του ΕΚΠΑ για τους σεισμούς μεταξύ Σαντορίνης και Αμοργού κατά την περίοδο από 2 Φεβρουαρίου έως και τις πρώτες ώρες της 5ης Φεβρουαρίου 2025 η σεισμικότητα στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού εντάθηκε ακόμη περισσότερο.
Η ανάλυση σεισμολογικών δεδομένων έως και την 3η Φεβρουαρίου, η οποία επικαιροποιήθηκε με τη χρήση μηχανικής μάθησης, απέδωσε ένα πλήθος άνω των 1.300 σεισμών την 2η Φεβρουαρίου και άνω των 1.400 σεισμών την 3η Φεβρουαρίου, ξεπερνώντας συνολικά τους 6.400 σεισμούς από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι και τις 3 Φεβρουαρίου, εκ των οποίων πάνω από 4.800 είχαν μέγεθος 1 Ρίχτερ και πάνω από 800 είχαν μέγεθος 2,5 Ρίχτερ.
Ο αριθμός σεισμών με μέγεθος 2,5 αυξάνεται σταδιακά ανά ημέρα, με πλήθος 0, 1, 2, 6, 9, 25, 45, 340, και 437 σεισμούς από τις 26 Ιανουαρίου μέχρι και τις 3 Φεβρουαρίου. Στις 2 Φεβρουαρίου εκδηλώθηκαν 5 σεισμοί με μέγεθος 4,5 στις 3 Φεβρουαρίου 7 σεισμοί και στις 4 Φεβρουαρίου 9 σεισμοί.
Το μέγεθος του μεγαλύτερου σεισμού ήταν 4.6 στις 2 Φεβρουαρίου, ενώ στις 3 και 4 Φεβρουαρίου εκδηλώθηκαν τρεις σεισμοί με μεγέθη 4.9-5.0 και άλλοι τέσσερις με μέγεθος 4.8.
Κατά τις πρώτες ώρες της 5ης Φεβρουαρίου, η σεισμική δραστηριότητα συνεχίζεται πλησίον της Ανύδρου. Έχουν εντοπιστεί πάνω από 30 σεισμοί, με το μέγεθος του μεγαλύτερου σεισμού να φτάνει το 4.4.
Η κατανομή των σεισμών στο ρήγμα
Η κατανομή των σεισμικών επικέντρων στις 2 Φεβρουαρίου ξεκίνησε συγκεντρωμένη περίπου στο μέσο της απόστασης Ανύδρου-Σαντορίνης, και στη συνέχεια μετανάστευσε στα ΒΑ προς την Άνυδρο.
Στις 3 Φεβρουαρίου, η σεισμικότητα παρέμεινε συσσωρευμένη κυρίως στα νοτιοδυτικά της Ανύδρου, ενώ μικρές συστάδες σεισμών εκδηλώθηκαν και σε περιοχές δυτικά και βόρεια της Ανύδρου, σε αποστάσεις γενικά μικρότερες των 10 km από αυτήν. Σύμφωνα με τα στοιχεία καθημερινής ανάλυσης σεισμικών δεδομένων του Εργαστηρίου Σεισμολογίας του ΕΚΠΑ, στις 4 Φεβρουαρίου παρέμεινε στην περιοχή κυρίως δυτικά της Ανύδρου, αλλά εξαπλώθηκε και λίγο ανατολικότερα.
Κατά την περίοδο από 1 Φεβρουαρίου έως 4 Φεβρουαρίου, το άκρο της σεισμικά ενεργοποιημένης ζώνης φαίνεται να μετανάστευσε προς τα βορειοανατολικά με ταχύτητα ~4-5 χλμ/ημέρα (km/day) σε κατεύθυνση ~Β40°Α.
Από την ανάλυση με μέθοδο μηχανικής μάθησης φαίνεται κατά τη διάρκεια διαφόρων εξάρσεων η μετανάστευση να γίνεται με ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα κατά περιοχές, καλύπτοντας μικρότερες αποστάσεις.
Πως θα εξελιχθεί η σεισμική ακολουθία
Η έως τώρα σεισμική δραστηριότητα στη ζώνη Σαντορίνης-Αμοργού πιθανώς φέρει τα χαρακτηριστικά ενός σεισμικού σμήνους, καθώς δεν διακρίνεται κάποιος σεισμός με μέγεθος σαφώς μεγαλύτερο από όλους τους υπόλοιπους, ο οποίος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως κύριος σεισμός.
Επιπλέον, ο ρυθμός σεισμικότητας βαίνει αυξανόμενος, ενώ οι μετασεισμικές ακολουθίες χαρακτηρίζονται από φθίνουσα χρονική κατανομή σεισμών, με το μέγεθος του μεγαλύτερου μετασεισμού συνήθως να είναι μικρότερο από ~0.5 συγκριτικά με τον κύριο σεισμό.
Αν και πιθανώς να πρόκειται για σμήνος που εμπεριέχει σεισμούς μεγάλων μεγεθών, συγκριτικά με άλλα πρόσφατα σεισμικά σμήνη στον Ελλαδικό χώρο, ένα ενδεχόμενο είναι να συνεχιστεί η δράση του αλλά με σταδιακά μικρότερα μεγέθη και μικρότερο πλήθος σεισμών, αλλά να διαρκέσει πολλούς μήνες, όπως στην περίπτωση του σεισμικού σμήνους της Θήβας.
